Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gia tăng, quản trị trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một mặt trận mới trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Cả hai cường quốc đều nhận thức rằng AI không chỉ đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế mà còn là yếu tố quan trọng đối với an ninh quốc gia.
Trung Quốc gần đây đã đề xuất thành lập Tổ chức Hợp tác AI thế giới tại Hội nghị AI thế giới 2025 diễn ra ở Thượng Hải. Mục tiêu của tổ chức này là thúc đẩy việc sử dụng AI một cách an toàn và toàn diện, đồng thời thu hẹp khoảng cách số và khoảng cách trí tuệ giữa các quốc gia. Thông qua tổ chức này, Trung Quốc hy vọng tạo ra một nền tảng để các quốc gia tăng cường hợp tác về đổi mới sáng tạo, khai thác tối đa tiềm năng của AI và đạt được sự phát triển, thịnh vượng chung. Động thái này thể hiện kế hoạch của Trung Quốc trong việc cạnh tranh ảnh hưởng với Mỹ bằng cách tự định vị là quốc gia đi đầu trong việc thúc đẩy AI vì lợi ích chung.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã cảnh báo về tình trạng ‘độc quyền’ AI và kêu gọi các nước hợp tác trong việc quản trị công nghệ này. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác quốc tế để đảm bảo sự phát triển của AI một cách có trách nhiệm và vì lợi ích của tất cả các quốc gia.
Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington sẽ ‘làm mọi điều cần thiết’ để dẫn đầu trong lĩnh vực AI, bao gồm việc đối phó với ảnh hưởng của Trung Quốc trong các cơ quan quản trị quốc tế. Mỹ hiện đang tích cực thúc đẩy các sáng kiến nhằm củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực AI.
Hiện tại, chưa có quy định toàn cầu mang tính ràng buộc đối với việc phát triển AI. Trung Quốc đang kêu gọi xây dựng thêm hạ tầng số sử dụng năng lượng sạch và thống nhất các tiêu chuẩn về năng lực điện toán. Nước này cũng ủng hộ vai trò của doanh nghiệp trong việc xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật về an ninh, công nghiệp và đạo đức.
Một ví dụ điển hình cho nỗ lực của Trung Quốc trong việc thúc đẩy AI là sự ra đời của DeepSeek hồi đầu năm 2025. Công ty khởi nghiệp này đã tung ra các mô hình AI có năng lực gần tương đương với đối thủ OpenAI của Mỹ và cho phép mọi người tải về và tùy chỉnh miễn phí. Điều này cho thấy Trung Quốc đang tích cực thúc đẩy sự phát triển và phổ cập của AI.
Ở phía bên kia, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố kế hoạch hành động về trí tuệ nhân tạo, bao gồm một loạt sáng kiến và khuyến nghị chính sách nhằm củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực này. Kế hoạch này tập trung vào việc cắt giảm các quy định về AI để thúc đẩy đổi mới, xây dựng cơ sở hạ tầng AI tại Mỹ và biến phần cứng lẫn phần mềm của nước này thành ‘nền tảng tiêu chuẩn’ cho các đổi mới về AI trên thế giới.
Tuy nhiên, các nhà lập pháp và lãnh đạo công nghệ tại Mỹ hiện còn chia rẽ về việc làm sao cân bằng giữa yếu tố an toàn và tốc độ phát triển trong lĩnh vực AI. Sự tranh cãi này cho thấy thách thức trong việc quản trị AI và đảm bảo sự phát triển của công nghệ này một cách an toàn và có trách nhiệm.
Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về AI ngày càng gia tăng, việc quản trị và đảm bảo sự phát triển của công nghệ này một cách an toàn và có trách nhiệm đang trở thành một thách thức lớn đối với cả Mỹ và Trung Quốc. Cả hai quốc gia đều cần phải tìm ra cách thức phù hợp để thúc đẩy sự phát triển của AI trong khi đảm bảo an toàn và an ninh quốc gia.
Một điều quan trọng khác là việc các quốc gia cần phải hợp tác quốc tế để xây dựng các tiêu chuẩn và quy định toàn cầu về AI. Việc hợp tác quốc tế sẽ giúp đảm bảo rằng sự phát triển của AI được diễn ra một cách có trách nhiệm và vì lợi ích của tất cả các quốc gia.
Tổng quan, quản trị AI đang trở thành một mặt trận quan trọng trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Cả hai quốc gia đều cần phải tìm ra cách thức phù hợp để thúc đẩy sự phát triển của AI trong khi đảm bảo an toàn và an ninh quốc gia. Việc hợp tác quốc tế và xây dựng các tiêu chuẩn và quy định toàn cầu về AI sẽ giúp đảm bảo rằng sự phát triển của công nghệ này được diễn ra một cách có trách nhiệm và vì lợi ích của tất cả các quốc gia.
