Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng trong thời gian gần đây. Việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích được nhiều người ủng hộ, nhưng cũng có không ít ý kiến phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình về việc thu phí tham quan di tích lịch sử. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Ở nhiều quốc gia, việc thu phí tham quan di tích là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận. Thực tế, nhiều người cho rằng di tích lịch sử là tài sản chung của dân tộc, và việc thu phí tham quan là không phù hợp.
Để việc thu phí tham quan di tích lịch sử trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động liên quan đến bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cư dân địa phương.
Ngoài ra, cần có cái nhìn linh hoạt, thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Việc thu phí tham quan di tích lịch sử cần được thực hiện một cách công khai, minh bạch và có trách nhiệm với xã hội.
Cuối cùng, việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử là trách nhiệm chung của cả xã hội. Để thực hiện được điều này, cần có sự tham gia và hỗ trợ của nhiều bên liên quan, bao gồm cả cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội và cộng đồng. Chỉ khi có sự hợp tác và nỗ lực chung, mới có thể đảm bảo việc thu phí tham quan di tích lịch sử được thực hiện một cách hiệu quả và có trách nhiệm.
Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cần có những chính sách phù hợp để bảo vệ và phát huy giá trị của các di tích lịch sử, cũng như hỗ trợ các địa phương trong việc quản lý và bảo tồn di sản văn hóa.
