Hiện nay, hiện tượng AI “ngầm” hay còn gọi là “shadow AI” đang ngày càng phổ biến trong các doanh nghiệp trên toàn cầu, đặc biệt là trong ngành ngân hàng và viễn thông. Theo một khảo sát gần đây của BCG thực hiện trên hơn 10.600 nhân viên tại 11 quốc gia, đã cho thấy một con số đáng chú ý: hơn một nửa (54%) số nhân viên được hỏi thừa nhận rằng họ sẽ sử dụng các công cụ AI ngay cả khi không được phép hoặc không có sự hỗ trợ chính thức từ công ty.

Nhóm tuổi Gen Z và Millennials nổi lên như những người tiên phong trong việc sử dụng AI bên ngoài hệ sinh thái của doanh nghiệp, với 62% chấp nhận sử dụng AI một cách tự phát. Con số này cao hơn 19 điểm phần trăm so với các nhóm tuổi khác. Điều này cho thấy một xu hướng rõ ràng về việc nhân viên tìm kiếm và sử dụng công nghệ AI để phục vụ công việc của họ, bất kể các quy định và hạn chế từ công ty.

Tuy nhiên, thực trạng này đặt ra những thách thức lớn cho các tổ chức, đặc biệt là về mặt quản lý rủi ro và tuân thủ quy định. Các ngành như ngân hàng và viễn thông được xem là dễ bị tổn thương do phải quản lý dữ liệu nhạy cảm, hạ tầng on-premise lạc hậu và chính sách kiểm soát quá chặt chẽ. Thực tế cho thấy việc sử dụng AI không được phê duyệt đã tăng trưởng 250% chỉ trong năm qua tại các ngành này.

Về mặt rủi ro pháp lý và tuân thủ, Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam đã tạo ra một khung pháp lý chặt chẽ. Nghị định này đặc biệt nhấn mạnh vào việc chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài thông qua các công cụ AI không được kiểm soát, có thể kích hoạt các điều khoản xử phạt nghiêm khắc.

Trước tình hình này, các tổ chức cần chuyển đổi từ tư duy “cấm đoán” sang “quản lý thông minh” để kiểm soát rủi ro một cách hiệu quả trong khi vẫn tận dụng được tiềm năng của công nghệ AI. Sự kết hợp khéo léo giữa chính sách thông minh, công nghệ phù hợp và văn hóa tổ chức mở là chìa khóa để đạt được mục tiêu này.

Một số giải pháp toàn diện có thể được áp dụng bao gồm: xây dựng khung chính sách sử dụng AI chấp nhận được với các nguyên tắc cụ thể; triển khai hạ tầng AI nội bộ tiện lợi và an toàn; và xây dựng văn hóa minh bạch cùng với chương trình đào tạo liên tục cho nhân viên. Bên cạnh đó, việc nâng cấp công nghệ hỗ trợ như Data Loss Prevention (DLP) cho AI và SIEM tích hợp AI cũng rất cần thiết để phát hiện và ngăn chặn việc sử dụng AI không được phê duyệt.

Cuối cùng, chiến lược triển khai cần được thực hiện theo từng giai đoạn, bao gồm đánh giá và lập kế hoạch, triển khai hạ tầng, đào tạo và triển khai. Tóm lại, việc quản lý shadow AI đòi hỏi sự kết hợp giữa chính sách thông minh, công nghệ phù hợp và văn hóa tổ chức mở. Các doanh nghiệp nên bắt đầu bằng việc xây dựng chính sách rõ ràng, đầu tư vào hạ tầng AI an toàn, và quan trọng nhất là nuôi dưỡng văn hóa minh bạch, nơi nhân viên cảm thấy được hỗ trợ thay vì bị trừng phạt khi sử dụng AI một cách có trách nhiệm.

Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) dự kiến sẽ thông qua một quy định mới nhằm tăng cường giám sát và hạn chế các công ty trong nước sử dụng thiết bị và công nghệ Trung Quốc trong việc xây dựng và vận hành các tuyến cáp viễn thông dưới biển. Quy định này được đưa ra trong bối cảnh Mỹ ngày càng tỏ ra quan ngại về vai trò của Trung Quốc trong việc xử lý lưu lượng mạng và đảm bảo an ninh dữ liệu trên toàn cầu.

FCC lo ngại rằng các đối thủ nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc, có thể đe dọa tới cơ sở hạ tầng cáp ngầm quan trọng của Mỹ. Chủ tịch FCC, Brendan Carr, cho biết cơ quan này đang thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ hệ thống cáp ngầm khỏi sự xâm nhập và tiếp cận trái phép của các đối thủ nước ngoài, cũng như các mối đe dọa về an ninh trên mạng và vật lý. FCC sẽ tiếp nhận các ý kiến và đề xuất từ các chuyên gia về những biện pháp bổ sung nhằm bảo vệ an ninh cáp viễn thông ngầm. Tuy nhiên, cơ quan này chưa tiết lộ chi tiết cụ thể về kế hoạch của mình.

Trong nhiều năm qua, Mỹ đã bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về vai trò của Trung Quốc trong việc xử lý lưu lượng mạng. Washington lo ngại về an ninh dữ liệu liên quan đến mạng lưới hơn 400 tuyến cáp ngầm dưới biển, xử lý 99% lưu lượng Internet quốc tế. Các tuyến cáp này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì kết nối Internet giữa các quốc gia và đảm bảo thông tin liên lạc toàn cầu.

Mỹ cũng đã nhiều lần can thiệp và ngăn chặn các tuyến cáp biển viễn thông, chủ yếu là cáp quang, kết nối nước này với châu Á. Từ năm 2020 đến nay, nước này đã đóng vai trò quan trọng trong việc hủy bỏ bốn tuyến cáp dự định kết nối giữa Mỹ và Hong Kong. Động thái này thể hiện sự quyết tâm của Mỹ trong việc bảo vệ an ninh và ngăn chặn các hoạt động có thể đe dọa tới quốc gia.

Năm ngoái, FCC cho biết đang xem xét việc đưa ra quy định mới về quản lý cáp Internet ngầm dưới biển do lo ngại về an ninh. Cơ quan này cũng xem xét việc cấm sử dụng thiết bị hoặc dịch vụ đối với các công ty nằm trong danh sách bị coi gây ra mối đe dọa đối với an ninh quốc gia, bao gồm Huawei, ZTE, China Telecom và China Mobile. Đây là những công ty công nghệ hàng đầu của Trung Quốc đang hoạt động trong lĩnh vực viễn thông và Internet.

Việc FCC đưa ra quy định mới nhằm hạn chế sử dụng thiết bị và công nghệ Trung Quốc trong cơ sở hạ tầng cáp viễn thông ngầm dưới biển của Mỹ thể hiện sự quan tâm ngày càng tăng của Washington về bảo vệ an ninh quốc gia và an toàn dữ liệu. Cùng với đó, Mỹ hy vọng sẽ thiết lập một môi trường an toàn và đáng tin cậy cho việc truyền tải dữ liệu trên toàn cầu, đồng thời duy trì sự ổn định của hệ thống Internet và ngăn chặn các mối đe dọa tiềm ẩn.

Các chuyên gia và nhà phân tích đang密切 theo dõi các diễn biến và hy vọng rằng với sự can thiệp của FCC, sẽ có thêm các biện pháp bảo vệ và cải thiện an ninh cáp viễn thông trên toàn cầu trong tương lai. Việc tăng cường giám sát và kiểm soát trong lĩnh vực này có thể là cần thiết để bảo vệ mối quan hệ hợp tác và truyền thông giữa các quốc gia, cũng như duy trì sự ổn định trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ và Internet.

Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) vừa phát hành công điện khẩn yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông và các đơn vị liên quan tập trung triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn hệ thống thông tin liên lạc phục vụ ứng phó bão. Văn bản nêu rõ, tình hình bão đang diễn biến phức tạp và yêu cầu các đơn vị duy trì nghiêm chế độ trực lãnh đạo, trực ban phòng chống thiên tai và trực thông tin 24/7.

Cục Viễn thông được giao nhiệm vụ là đầu mối tiếp nhận thông tin, tổng hợp tình hình và tham mưu cho lãnh đạo Bộ các phương án chỉ đạo kịp thời. Các doanh nghiệp viễn thông được yêu cầu triển khai các biện pháp ứng phó phù hợp, trong đó có việc bảo đảm thông tin liên lạc thông suốt phục vụ công tác chỉ đạo điều hành.

Cụ thể, các doanh nghiệp viễn thông cần tập trung gia cố nhà trạm, cột ăng ten, trạm thu phát sóng di động, các tuyến truyền dẫn và mạng ngoại vi có khả năng bị ảnh hưởng của bão. Bên cạnh đó, cần bổ sung các thiết bị dự phòng như máy nổ, nhiên liệu máy nổ, ắc quy cho các đơn vị trên địa bàn dự kiến nằm trong vùng ảnh hưởng trực tiếp của bão.

Bộ KH&CN cũng yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông sẵn sàng tổ chức nhắn tin cảnh báo bão tới các thuê bao trên địa bàn có khả năng bị ảnh hưởng theo yêu cầu của Bộ KH&CN. Đồng thời, các doanh nghiệp cần sẵn sàng roaming giữa các mạng di động khi có yêu cầu của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Ngoài ra, Bộ KH&CN yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin vệ tinh rà soát thiết bị liên lạc, sẵn sàng cung cấp dịch vụ, thông tin tới các thuê bao sạc pin điện thoại, kiểm tra điện thoại sẵn sàng sử dụng. Các đơn vị cũng cần huy động xe BTS lưu động đến khu vực nguy cơ mất liên lạc để đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt.

Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam được giao rà soát hệ thống đường thư, xây dựng phương án đảm bảo thông tin phục vụ điều hành. Công ty Thông tin điện tử Hàng hải Việt Nam phối hợp với Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia và Bộ Nông nghiệp và Môi trường để phát các bản tin dự báo bão, cảnh báo tàu thuyền trên biển tìm nơi trú ẩn an toàn.

Bộ KH&CN nhấn mạnh, việc bảo đảm an toàn hệ thống thông tin liên lạc phục vụ ứng phó bão là nhiệm vụ quan trọng. Các đơn vị cần tập trung triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn hệ thống thông tin liên lạc, cung cấp thông tin kịp thời và chính xác cho công tác chỉ đạo điều hành ứng phó bão.

Công nghệ vũ trụ đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của chúng ta. Không còn là một lĩnh vực xa xôi, công nghệ vũ trụ đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành, nhiều lĩnh vực tại Việt Nam. Từ viễn thông, định vị dẫn đường đến viễn thám phục vụ quản lý tài nguyên, giám sát rừng, đo đạc bản đồ và trồng trọt, công nghệ vũ trụ đã trở thành một công cụ quan trọng giúp chúng ta quản lý và phát triển đất nước.

Ông Trần Tuấn Ngọc, Cục trưởng Cục Viễn thám Quốc gia, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định rằng công nghệ vũ trụ đã hiện diện trong hầu hết các lĩnh vực tại Việt Nam. ‘Công nghệ vũ trụ như không khí, chúng ta sử dụng hằng ngày nhưng không nhận ra’, ông Ngọc nói. Không chỉ các bộ, ngành, nhiều địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng cũng đã ứng dụng công nghệ này vào thực tiễn. Khối tư nhân cũng bắt đầu tham gia mạnh mẽ, tạo nên làn sóng chuyển động tích cực từ nhà nước sang thị trường.

Tuy nhiên, vẫn còn những trở ngại cần phải vượt qua. Hạ tầng công nghệ còn yếu, đầu tư chưa bài bản, thiếu sự phối hợp giữa các bộ ngành và chưa có chiến lược phát triển dài hơi. Ngoài ra, việc vận hành hệ thống dữ liệu vệ tinh đòi hỏi kiến thức đa ngành nhưng nguồn nhân lực chất lượng cao lại đang thiếu nghiêm trọng.

Cục Viễn thám Quốc gia kiến nghị Chính phủ cần có chính sách thu hút, giữ chân nhân tài, đầu tư hạ tầng công nghệ một cách căn cơ để ngành vũ trụ Việt Nam không bỏ lỡ cơ hội. PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, cho rằng muốn phá vỡ rào cản và thúc đẩy sự phát triển, Việt Nam cần một chiến lược phát triển vũ trụ dài hạn, không chỉ dừng ở mốc10 năm mà phải nhìn tới2040-2050.

Vũ trụ không chỉ là lĩnh vực khoa học – công nghệ chiến lược mà đang trở thành một ngành kinh tế đầy tiềm năng. Kinh tế vũ trụ toàn cầu được dự báo sẽ đạt quy mô1.400 tỉ USD vào năm2030, với sự đầu tư mạnh mẽ từ các tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới. Việt Nam cần xác lập vị trí trong bức tranh này, không chỉ bằng ứng dụng vệ tinh, viễn thông mà còn thông qua các dịch vụ, sản phẩm công nghiệp phụ trợ và giáo dục khoa học.

Để đột phá, cần đưa công nghệ địa không gian vào chương trình chuyển đổi số quốc gia như một ‘lớp nền’ của hệ thống số. Đồng thời, cần có cơ chế miễn trừ trách nhiệm khi sai lệch thông tin do công nghệ cũ để khuyến khích áp dụng dữ liệu mới. Bên cạnh đó, các chương trình phổ cập kiến thức vũ trụ cho học sinh, sinh viên và cán bộ công quyền cũng cần được triển khai rộng khắp.

Nhìn chung, công nghệ vũ trụ đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong sự phát triển của Việt Nam. Với việc ứng dụng công nghệ vũ trụ vào nhiều lĩnh vực, chúng ta có thể quản lý và phát triển đất nước một cách hiệu quả hơn. Tuy nhiên, để đạt được những thành tựu lớn hơn, chúng ta cần có chiến lược phát triển dài hạn, đầu tư hạ tầng công nghệ và thu hút nhân tài.

Ngày 18/7, tại Hà Nội, Tổng công ty Công nghệ – Viễn thông Toàn cầu (Gtel) đã tổ chức Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai phương hướng, nhiệm vụ công tác 6 tháng cuối năm 2025. Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an đã tham dự và phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Gtel đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong sản xuất, kinh doanh và xây dựng doanh nghiệp. Các dự án đang được triển khai với tinh thần quyết liệt, quyết tâm về đích theo đúng tiến độ được lãnh đạo Bộ giao. Một số dịch vụ mới của Gtel như Gcheck, Gtel Post, GSafe đã được triển khai, vận hành ổn định và mở rộng thị trường. Các sản phẩm, dịch vụ mũi nhọn phục vụ cho công tác chuyển đổi số quốc gia như dịch vụ xác thực điện tử, hệ thống quản lý lưu trú ASM tích hợp với ứng dụng định danh điện tử VNeID đã tiếp tục được ứng dụng vào thực tế và mang lại hiệu quả thực tiễn.

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng đề nghị Gtel tiếp tục thực hiện chỉ đạo của Đảng ủy Công an Trung ương, Lãnh đạo Bộ Công an, tập trung thực hiện đề án xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển vươn mình của dân tộc. Đồng thời, triển khai những giải pháp về mặt sản phẩm, dịch vụ, con người, hướng tới mục tiêu nâng cao quy mô, vai trò, vị thế của Gtel trong thời gian tới.

Trung tá Điền Văn Kiên, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Gtel nhấn mạnh, xác định 2025 là năm “tăng tốc, bứt phá”, Gtel tiến tới trở thành một tổ hợp công nghệ, công nghiệp an ninh; đa lĩnh vực, tự lực, tự cường. Phát huy thế mạnh của doanh nghiệp trực tiếp phục vụ an ninh, Gtel quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2025, tập trung 4 trụ cột chính gồm công nghệ, chuyển đổi số; cung cấp dịch vụ phục vụ phát triển kinh tế số, xã hội số, công dân số; nghiên cứu, phát triển khoa học công nghệ và công nghiệp an ninh. Từ đó, tiến bước vững chắc tới mục tiêu trở thành hạt nhân của nền công nghiệp an ninh hiện đại, lưỡng dụng, góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển của nền công nghiệp quốc gia và thực hiện thành công các nhiệm vụ về xây dựng lực lượng CAND vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Trước những thách thức và cơ hội trong thời gian tới, Gtel sẽ tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới phục vụ công tác chuyển đổi số quốc gia và xây dựng nền kinh tế số. Đồng thời, Gtel sẽ tăng cường hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường. Việc triển khai các dự án, dịch vụ mới sẽ được Gtel thực hiện một cách quyết liệt và hiệu quả, nhằm tạo ra những giá trị gia tăng cho doanh nghiệp và góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế.