Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí PLOS One đã đưa ra lời cảnh báo về việc không khí trong nhà và ô tô chứa hàng nghìn hạt vi nhựa cực nhỏ. Những hạt vi nhựa này có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và tích tụ trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng mỗi người trưởng thành có thể hít phải khoảng 68.000 hạt vi nhựa mỗi ngày từ không khí trong nhà.

Các hạt vi nhựa siêu nhỏ này có kích thước dao động từ 1 đến 10 micromet, nhỏ hơn cả tế bào hồng cầu. Chúng chủ yếu phát sinh từ sự hao mòn của các vật liệu nhựa trong đời sống hàng ngày, chẳng hạn như đồ gia dụng, vải nội thất, rèm cửa, thảm trải sàn và các chi tiết trong xe hơi. Sự hiện diện của những hạt vi nhựa này trong không khí đã làm dấy lên mối quan ngại về tác động tiềm ẩn đối với sức khỏe con người.

Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng việc tiếp xúc lâu dài với vi nhựa có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm rối loạn nội tiết, vô sinh và dị tật bẩm sinh, rối loạn phát triển thần kinh, bệnh tim mạch và ung thư. Đặc biệt, cabin ô tô được coi là môi trường lý tưởng để tích tụ vi nhựa do không gian kín, ít thông gió và chứa nhiều vật liệu nhựa dễ phân rã dưới tác động của nhiệt độ, ma sát và ánh nắng.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mỗi mét khối không khí trong xe chứa 2.238 hạt vi nhựa, cao gấp 4 lần so với trong nhà ở. Điều này cho thấy rằng việc giảm thiểu mức độ phơi nhiễm với vi nhựa là rất quan trọng, đặc biệt là trong môi trường kín như ô tô.

Dù vi nhựa có mặt ở khắp nơi, các chuyên gia khẳng định rằng mỗi cá nhân vẫn có thể giảm thiểu đáng kể mức độ phơi nhiễm nếu thay đổi một số thói quen hàng ngày. Một số biện pháp có thể được thực hiện như tránh sử dụng đồ nhựa dùng một lần, sử dụng ly inox, cốc thủy tinh và hộp đựng bằng thủy tinh thay cho đồ nhựa, không hâm nóng thực phẩm trong bao bì nhựa, mang túi vải khi đi siêu thị và hạn chế sử dụng túi nilon.

Vi nhựa không còn là vấn đề môi trường xa vời mà đã trở thành một mối nguy rõ ràng đối với sức khỏe cộng đồng. Khi không khí mà chúng ta hít thở mỗi ngày, ngay trong nhà ở hay xe ô tô, đã bị bao phủ bởi hạt nhựa siêu nhỏ, việc nhận thức rõ rủi ro và thay đổi hành vi tiêu dùng là điều cấp thiết. Bằng cách thực hiện các biện pháp đơn giản, chúng ta có thể giảm thiểu mức độ phơi nhiễm với vi nhựa và bảo vệ sức khỏe của mình.

Diễn viên Orlando Bloom gần đây đã chia sẻ về việc anh trải qua một quy trình y tế gọi là tách chiết tách huyết tương để loại bỏ các vi nhựa và độc tố ra khỏi máu của mình. Tuy nhiên, việc sử dụng phương pháp này như một cách giải độc cho vi nhựa vẫn chưa được chứng minh về mặt khoa học.

Các nhà nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa đã xem xét vấn đề này trong bối cảnh của quy trình lọc máu – một phương pháp điều trị cứu sống cho bệnh nhân bị suy thận. Mặc dù lọc máu là một kỳ tích y tế, nhưng nó cũng có thể có một nhược điểm đáng lo ngại: nó có thể đưa vi nhựa vào máu.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân đang điều trị lọc máu có thể bị nhiễm vi nhựa trong quá trình điều trị do sự phân hủy của các thành phần nhựa trong thiết bị. Tương tự như vậy, phương pháp tách chiết tách huyết tương cũng có thể có nguy cơ tương tự khi đưa vi nhựa từ thiết bị vào máu.

Hiện tại, không có bằng chứng khoa học được công bố rằng vi nhựa có thể được lọc hiệu quả từ máu người. Do đó, các tuyên bố rằng lọc máu hoặc các phương pháp điều trị khác có thể loại bỏ chúng nên được xem xét với sự hoài nghi, đặc biệt khi các hệ thống lọc chính nó được làm bằng nhựa.

Mặc dù vậy, Bloom có thể đúng khi nghi ngờ rằng cơ thể anh đã hấp thụ nhựa thông qua việc tiếp xúc hàng ngày. Các nhà khoa học đã tìm thấy vi nhựa trong không khí, nước, đất, thực phẩm và thậm chí trong mô người. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ làm thế nào vi nhựa hành xử bên trong cơ thể: liệu chúng tích tụ, tương tác với mô như thế nào và làm thế nào (hoặc có) cơ thể loại bỏ chúng.

Vi nhựa là các hạt nhựa có kích thước từ khoảng 5mm xuống đến 0,1 micron – nhỏ hơn một tế bào hồng cầu. Một số vi nhựa được sản xuất một cách có chủ ý, như các hạt nhựa nhỏ trong các loại tẩy tế bào chết trên mặt. Những loại khác hình thành khi các vật thể nhựa lớn hơn suy giảm theo thời gian do ánh sáng mặt trời, ma sát hoặc ứng suất vật lý.

Ước tính cho thấy người lớn trung bình có thể hấp thụ khoảng 883 hạt vi nhựa – hơn nửa microgram – mỗi ngày. Tuy nhiên, các nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn đã không thiết lập được mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với vi nhựa và các bệnh cụ thể. Các nghiên cứu như vậy là cần thiết, nhưng vẫn chưa được hoàn thành.

Tuy nhiên, nghiên cứu ban đầu cho thấy vi nhựa có thể liên quan đến viêm, bệnh tim mạch và tổn thương DNA – một con đường tiềm năng dẫn đến ung thư. Thay vì tập trung chỉ vào cách để loại bỏ nhựa khỏi máu, chiến lược dài hạn hiệu quả hơn có thể là giảm tiếp xúc của chúng ta với nhựa ngay từ đầu.

Câu chuyện của Bloom đã khai thác vào sự lo lắng ngày càng tăng của công chúng: chúng ta đều biết rằng chúng ta đang mang gánh nặng của nhựa. Nhưng việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi nhiều hơn là xu hướng chăm sóc sức khỏe: nó đòi hỏi khoa học nghiêm ngặt, quy định chặt chẽ hơn và một sự thay đổi khỏi sự phụ thuộc vào nhựa trong cuộc sống hàng ngày.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí NPJ Science of Food đã đưa ra cảnh báo về sự hiện diện của hạt vi nhựa trong một thực phẩm phổ biến và được ưa chuộng trên toàn thế giới: phô mai. Qua việc phân tích 24 loại phô mai khác nhau, các nhà khoa học phát hiện ra rằng những sản phẩm phô mai có hạn sử dụng dài hơn 4 tháng chứa một lượng hạt vi nhựa đáng kể, lên tới 1.857 hạt trên mỗi kilogram phô mai. Con số này lớn gấp 45 lần so với lượng vi nhựa có trong nước đóng chai.

Các hạt vi nhựa trong phô mai có kích thước rất nhỏ, trong đó hơn 1/3 số hạt có kích thước từ 50-100 micromet và khoảng 1/5 tổng số hạt vi nhựa có kích thước nhỏ hơn 50 micromet. Kích thước nhỏ này cho phép hạt vi nhựa dễ dàng xuyên qua màng tế bào và vào cơ thể con người khi tiêu thụ phô mai. Hiện tại, các nhà nghiên cứu đang tích cực điều tra về ảnh hưởng của hạt vi nhựa đến sức khỏe con người, và bằng chứng ngày càng tăng cho thấy vi nhựa có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.

Các nghiên cứu thực hiện trên loài gặm nhấm đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với hàm lượng vi nhựa cao có thể gây ra tổn thương ở các cơ quan khác nhau, bao gồm ruột, phổi, gan và hệ thống sinh sản. Những phát hiện này làm nổi bật sự cần thiết phải giảm thiểu việc tiếp xúc với vi nhựa để bảo vệ sức khỏe con người.

Để giảm thiểu tiếp xúc với vi nhựa, các chuyên gia khuyến cáo rằng nên hạn chế sử dụng đồ nhựa nhiều nhất có thể. Người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng bình uống nước bằng thủy tinh hoặc inox, và hộp đựng thức ăn bằng thủy tinh hoặc sứ, thay vì sử dụng cốc giấy, cốc nhựa hoặc hộp nhựa. Sự thay đổi nhỏ này trong thói quen hàng ngày có thể góp phần làm giảm lượng vi nhựa xâm nhập vào môi trường và chuỗi thức ăn.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng kêu gọi các cơ quan chức năng và các cơ sở sản xuất thực phẩm chung tay trong việc giảm thiểu nhựa trong quy trình sản xuất thực phẩm. Bằng cách giảm thiểu nhựa được sử dụng và thải ra môi trường, chúng ta có thể hạn chế lượng vi nhựa bị thôi nhiễm vào đồ ăn và thức uống, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe con người và môi trường.