Trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần quan trọng không thể thiếu. Mới đây, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc ứng dụng AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn – một di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận. Sự phát triển này không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị của mộc bản triều Nguyễn mà còn tạo điều kiện cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu về di sản quý giá của dân tộc.

Mộc bản triều Nguyễn là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, bao gồm 33.976 tấm mộc bản được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV. Tuy nhiên, sau một thời gian dài, nhiều mộc bản đã bị xuống cấp và hư hại do tác động của môi trường và điều kiện khách quan. Để giải quyết vấn đề này, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các chuyên gia và kỹ sư công nghệ để triển khai ứng dụng AI vào công tác số hóa và lưu trữ mộc bản.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn không chỉ là xu thế tất yếu mà còn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một. Ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa đã mở ra một hướng đi mới trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản văn hóa.

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo tồn, AI còn hỗ trợ việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch. Điều này giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản.

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức, trong đó vấn đề dữ liệu là một trở ngại lớn. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc.

Ứng Dụng Công Nghệ Trong Bảo Tồn và Phát Huy Di Sản Văn Hóa: Một Định Hướng Tương Lai Cho Hà Nội

Trong thời đại công nghệ phát triển chóng mặt, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa gắn với công nghệ đã trở thành một kỳ vọng lớn đối với Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ là chìa khóa để giữ gìn di sản cho thế hệ tương lai mà còn giúp đưa giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Với người dân Hà Nội, di sản văn hóa không chỉ là những công trình kiến trúc cổ kính hay hiện vật lịch sử, mà còn là linh hồn và bản sắc không thể tách rời của thành phố ngàn năm văn hiến. Vì vậy, việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và quảng bá di sản là một giải pháp quan trọng để bảo vệ và phát huy những giá trị quý báu này.

Công nghệ giúp bảo tồn và phục dựng các giá trị di sản một cách hiệu quả nhất. Một bảo tàng số về lịch sử Thăng Long – Hà Nội, nơi mọi tư liệu và hiện vật lịch sử được số hóa và trình bày sinh động, sẽ thu hút được nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên. Đây là cách để tiếp cận và tìm hiểu về lịch sử và văn hóa một cách thú vị và trực quan hơn.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong trải nghiệm di tích là một giải pháp đột phá. Du khách và người dân có thể ‘du hành thời gian’ về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật, nghe những câu chuyện lịch sử chân thực. Công nghệ này không chỉ mang lại trải nghiệm mới mẻ mà còn giúp bảo vệ di tích khỏi những tác động tiêu cực từ việc tiếp cận trực tiếp.

Việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một sáng kiến thiết thực. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Điều này không chỉ giúp du khách quốc tế dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu về văn hóa địa phương mà còn nâng cao nhận thức và tự hào về di sản văn hóa của người dân địa phương.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng thông minh và có chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được ‘làm sống lại’ trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Đây là cách biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa.

Cuối cùng, việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa cần được thực hiện một cách bài bản và có kế hoạch cụ thể. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, chuyên gia văn hóa, công nghệ và cộng đồng để đảm bảo rằng công nghệ được sử dụng một cách hiệu quả và phù hợp.

https://www.hanoi.gov.vn là một trong những nguồn thông tin quan trọng về các hoạt động bảo tồn và phát huy di sản văn hóa ở Hà Nội.

Trong tương lai, Hà Nội có thể trở thành một mô hình mẫu về ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, từ đó có thể được nhân rộng ở các địa phương khác.

Trong những năm gần đây, robot đã dần khẳng định vị trí của mình trên sàn diễn thời trang, không chỉ còn là đạo cụ sân khấu mà đã trở thành ‘đồng nghiệp’ của người mẫu. Từ những bước đầu tiên của robot Ameca tại Tuần lễ thời trang Milan đến sự xuất hiện của Unitree G1 tại Tuần lễ thời trang Thượng Hải, robot đang mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành thời trang.

Sự phát triển của robot trên sàn diễn bắt đầu từ những năm 1990, khi Thierry Mugler giới thiệu bộ suit Robot Couture bằng kim loại và nhựa dẻo trong suốt năm 1995. Bốn năm sau, Alexander McQueen đã đưa ra câu trả lời về việc liệu máy móc có thể trở thành chủ thể nghệ thuật trên sàn diễn khi dùng hai cánh tay robot công nghiệp phun sơn trực tiếp lên bộ váy trắng của Shalom Harlow.

Trong giai đoạn những năm 2000-2010, các nhà mốt như Hussein Chalayan và Chanel tiếp tục đẩy xa biên giới giữa thời trang và công nghệ khi trình diễn những bộ sưu tập với drone, robot hình stormtrooper, và trang phục biến hình với điều khiển từ xa. Tuy nhiên, phần lớn những lần xuất hiện của robot trên sàn diễn giai đoạn này vẫn mang nặng tính biểu tượng và hiệu ứng thị giác, hơn là một sự phối hợp thực sự giữa người và máy.

Đến nay, robot đã trở thành một phần quan trọng của sàn diễn thời trang. Các thương hiệu đã bắt đầu coi robot là đối tác sáng tạo, một người mẫu hay người dẫn chuyện. Điều này tạo ra những cuộc giao thoa sống động giữa máy móc và con người, xóa bỏ giai đoạn trình diễn một chiều của robot thuở trước.

Không chỉ dừng lại ở đó, robot có thể sẽ trở thành đại sứ thương hiệu, những humanoid như Ameca có thể được lập trình để giao tiếp trực tiếp với khách hàng tại các cửa hàng flagship, đóng vai trò người mẫu AI hoặc đại sứ thương hiệu di động. Sàn diễn thực tế ảo lai (phygital) được cho là sẽ phát triển mạnh mẽ, các show diễn tương lai sẽ kết hợp người mẫu thật, robot và các nhân vật ảo (digital avatars), sử dụng công nghệ AR/VR để tạo ra trải nghiệm trình diễn đa chiều và cá nhân hóa.

Robot sẽ ngày càng tham gia sâu hơn vào quá trình thiết kế, trở thành cộng sự đắc lực của con người, từ phác thảo, dựng mẫu, đến thử nghiệm chất liệu theo các quy trình tự động hóa cao. Điều này mở ra tiềm năng cá nhân hóa thời trang theo thời gian thực ngay tại sàn diễn.

Trong chiến lược phát triển thời trang bền vững, việc sử dụng robot để mô phỏng người mẫu thật trong các buổi thử nghiệm có thể giúp giảm thiểu sản xuất mẫu vật lý, hạn chế lãng phí chất liệu. Các studio sáng tạo đang nghiên cứu phát triển ‘Digital Twin Robot’ – những robot mô phỏng thông số cơ thể người mẫu để thử trang phục theo thời gian thực, giảm thiểu tác động môi trường ngay từ khâu thiết kế.

Robot đang trở thành một phần không thể thiếu trong ngành thời trang, không chỉ là câu chuyện của vải vóc, thời trang hiện nay còn là sân khấu của công nghệ. Sự hợp tác giữa các nhà thiết kế thời trang, kỹ sư robot, nghệ sĩ biểu diễn và nhà lập trình AI sẽ tái định nghĩa trải nghiệm runway, đưa sàn diễn trở thành một không gian giao thoa giữa hiện thực và tương lai.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, triển lãm thực tế ảo đã trở thành một xu hướng được ưa chuộng tại các hội chợ truyền thống và sự kiện offline. Hình thức triển lãm này cho phép khách hàng và những người quan tâm tham quan, mua sắm và giới thiệu sản phẩm một cách hiệu quả. Triển lãm thực tế ảo được tổ chức trên nền tảng trực tuyến, sử dụng công nghệ thực tế ảo để tạo ra không gian 3D sống động. Người dùng có thể di chuyển, tham quan và tương tác với các gian hàng và sản phẩm giống như trong môi trường thực tế.

Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, triển lãm thực tế ảo đã trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều doanh nghiệp, tổ chức sự kiện, bảo tàng… để tăng khả năng tiếp cận và nâng tầm thương hiệu trong kỷ nguyên số. Triển lãm ảo giúp phá vỡ những rào cản hạn chế của triển lãm thực tế như giới hạn địa lý, không gian, thời gian, khả năng tiếp thị và đánh giá trải nghiệm khách hàng. Qua đó, các đơn vị tổ chức có thể tiếp cận với khách hàng tiềm năng một cách rộng rãi và hiệu quả hơn.

Số hóa triển lãm mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tiết kiệm chi phí tổ chức sự kiện, tiếp cận với khách hàng mọi lúc, mọi nơi, nâng tầm thương hiệu và thể hiện sự chuyên nghiệp. Triển lãm thực tế ảo cũng giúp doanh nghiệp cung cấp đầy đủ các công cụ giao tiếp, trò chuyện, ghi âm với hàng ngàn khách hàng truy cập và tham quan gian hàng cùng lúc. Điều này giúp tăng cường trải nghiệm khách hàng và tạo ra cơ hội kinh doanh mới.

Dịch vụ số hóa triển lãm dành cho nhiều đối tượng, bao gồm đơn vị tổ chức hội chợ, triển lãm sản phẩm, bảo tàng, trung tâm văn hóa, di tích lịch sử, trường học, tổ chức giáo dục và doanh nghiệp muốn xây dựng showroom ảo. Việc thuê dịch vụ số hóa triển lãm chuyên nghiệp giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo hiệu quả truyền thông. Các đơn vị cung cấp dịch vụ cần có kinh nghiệm và chuyên môn cao để mang lại kết quả tốt nhất cho khách hàng.

Trước khi số hóa không gian triển lãm, có một số điều cần chuẩn bị. Đầu tiên, cần lập danh sách hiện vật và khu vực cần số hóa. Tiếp theo, cần xác định mục đích số hóa, các yêu cầu về kỹ thuật và ngân sách dự kiến. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp quá trình số hóa triển lãm diễn ra suôn sẻ và đạt được kết quả như mong muốn.

Một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ triển lãm ảo uy tín và chuyên nghiệp là YooTek Holdings. Với kinh nghiệm triển khai các giải pháp VR360 trong lĩnh vực công nghệ và thực tế ảo, YooTek Holdings đã đồng hành cùng hàng chục đơn vị trên cả nước, từ bảo tàng đến doanh nghiệp, ứng dụng thành công các giải pháp của mình. Một số dự án nổi bật của YooTek Holdings bao gồm Bảo tàng lịch sử Quân sự Việt Nam, Bảo tàng Báo chí Việt Nam, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh và showroom thiết bị nội thất.

Với sự hỗ trợ của YooTek Holdings, các đơn vị có thể yên tâm khi triển khai dự án số hóa triển lãm. YooTek Holdings cam kết mang lại giải pháp tốt nhất, giúp khách hàng đạt được mục tiêu kinh doanh và truyền thông. Trong tương lai, triển lãm thực tế ảo sẽ tiếp tục phát triển và trở thành một phần quan trọng của các hoạt động kinh doanh và văn hóa.