Mohammed Al Amoudi – Biểu tượng của Toàn cầu hóa tại Trung Đông và Châu Phi

Với khối tài sản ước tính lên đến 7,5 tỷ USD, Mohammed Al Amoudi nổi tiếng là một trong những tỷ phú quyền lực và kín tiếng nhất trên thế giới. Ông điều hành một đế chế kinh doanh đa dạng, trải rộng từ các mỏ vàng tại Ethiopia đến nhà máy lọc dầu lớn nhất Thụy Điển.

Ông Al Amoudi sinh năm 1946 tại thị trấn Dessie, tỉnh Wollo, Ethiopia, trong một gia đình có cha là người Yemen và mẹ là người Ethiopia. Sau khi chuyển đến Ả Rập Xê Út sinh sống, ông bắt đầu sự nghiệp của mình trong ngành xây dựng mà không có bằng cấp đại học. Tuy nhiên, nhờ sự nhạy bén trong kinh doanh, khả năng am hiểu thị trường và tầm nhìn chiến lược, ông đã đạt được thành công vượt trội.

Đầu thập niên 1980, Al Amoudi sáng lập tập đoàn MIDROC, đóng vai trò là đầu tàu cho các hoạt động đầu tư của ông tại Ethiopia. MIDROC nhanh chóng trở thành công ty đa ngành lớn nhất tại quốc gia Đông Phi này, với các hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực khai thác mỏ vàng, dự án bất động sản, nông nghiệp, sản xuất xi măng và dịch vụ y tế tư nhân.

Một trong những khoản đầu tư trọng điểm của ông tại Ethiopia là Midroc Gold, sở hữu quyền khai thác mỏ Lega Dembi – một trong những mỏ vàng lớn nhất của đất nước. Ngoài ra, ông còn sở hữu hoặc kiểm soát nhiều công ty trong lĩnh vực thực phẩm, nước giải khát và dịch vụ y tế, tạo việc làm cho hàng chục nghìn người Ethiopia.

Không chỉ dừng lại ở châu Phi, ông Al Amoudi còn mở rộng hoạt động kinh doanh của mình sang châu Âu thông qua tập đoàn Corral Petroleum Holdings có trụ sở tại Thụy Điển. Ông nắm quyền kiểm soát Preem AB, công ty lọc dầu lớn nhất Thụy Điển, vận hành hai nhà máy quy mô lớn tại Lysekil và Gothenburg.

Tuy nhiên, cuộc đời ông cũng gặp phải một biến cố lớn khi bị bắt giữ tại Ả Rập Xê Út vào tháng 11/2017 trong chiến dịch chống tham nhũng do Thái tử Mohammed bin Salman phát động. Sau hơn 400 ngày bị tạm giam, ông được trả tự do vào đầu năm 2019.

Kể từ đó, ông đã lấy lại quyền kiểm soát đế chế kinh doanh của mình và khôi phục hoạt động tại các thị trường trọng điểm. Đáng chú ý, tài sản của ông đã tăng vọt trong năm 2023, với mức tăng 3,6 tỷ USD, nâng tổng giá trị tài sản ròng lên 9,05 tỷ USD.

Ông Al Amoudi không chỉ được biết đến với vai trò một nhà đầu tư tầm cỡ mà còn tích cực tham gia vào các hoạt động thiện nguyện tại cả Ethiopia và Ả Rập Xê Út. Ông đã tài trợ hàng trăm triệu USD cho các bệnh viện, trung tâm nghiên cứu, học bổng đại học và các sáng kiến y tế cộng đồng.

Với những đóng góp kinh tế và đầu tư chiến lược của mình, ông đã được Chính phủ Thụy Điển trao Huân chương Ngôi sao Bắc Cực hạng nhất vào năm 2007, ghi nhận những đóng góp của ông đối với sự phát triển kinh tế và quan hệ hợp tác giữa các quốc gia.

Trong 25 năm qua, thế giới đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng triệu phú. Từ khoảng 13 triệu người vào năm 2000, đến cuối năm 2024, con số này đã tăng vọt lên gần 52 triệu người. Đây là những ‘triệu phú bình dân’ hay EMILLI (everyday millionaire), những cá nhân sở hữu tài sản ròng từ 1 đến 5 triệu USD. Tổng tài sản của nhóm này đạt xấp xỉ 107.000 tỷ USD, gần như ngang bằng với khối tài sản 119.000 tỷ USD của toàn bộ nhóm siêu giàu.

Sự trỗi dậy của các EMILLI không đến từ một nguyên nhân đơn lẻ, mà là sự cộng hưởng của bốn yếu tố kinh tế – xã hội sâu sắc, diễn ra bền bỉ trong suốt 2 thập kỷ qua. Bệ đỡ bất động sản đã đóng vai trò quan trọng khi giá bất động sản tại hầu hết các thị trường lớn trên thế giới đã tăng trưởng một cách phi thường. Một ngôi nhà được mua vào đầu những năm 2000 giờ đây có thể đã tăng giá trị gấp nhiều lần, vô hình trung đẩy tài sản ròng của chủ sở hữu vượt qua ngưỡng triệu đô.

Sự ‘dân chủ hóa’ phố Wall cũng là một yếu tố quan trọng khi cuộc cách mạng công nghệ đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi. Sự ra đời của các ứng dụng giao dịch trực tuyến, các quỹ tương hỗ (mutual funds), và các quỹ hoán đổi danh mục (ETFs) đã mở toang cánh cửa Phố Wall cho hàng triệu người bình thường.

Kỷ nguyên của tinh thần doanh nhân cũng đã tạo ra nhiều triệu phú mới. Nhiều EMILLI chính là những người chủ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các chuyên gia tư vấn, hay những người làm việc trong nền kinh tế tự do (gig economy). Họ không trông chờ vào lương hưu, mà chủ động xây dựng nguồn thu nhập, tự tạo ra giá trị và nắm bắt cơ hội kinh doanh.

‘Cơn sóng thần’ thừa kế cũng sẽ định hình bức tranh tài sản mạnh mẽ trong tương lai. UBS ước tính một khối tài sản khổng lồ trị giá khoảng 83.000 tỷ USD sẽ được chuyển giao giữa các thế hệ trong vòng 20 – 25 năm tới. Cuộc chuyển giao tài sản vĩ đại này sẽ đưa một lượng lớn những người thuộc millennials và gen Z vào hàng ngũ triệu phú.

Dù là một xu hướng toàn cầu, sự trỗi dậy của các EMILLI lại mang những đặc điểm riêng biệt ở từng khu vực. Mỹ tiếp tục là trung tâm của phong trào EMILLI, nhờ vào một nền văn hóa lâu đời khuyến khích đầu tư vào cả bất động sản lẫn thị trường tài chính. Tại châu Âu và châu Á, đặc biệt ở các quốc gia có giá bất động sản leo thang và trình độ hiểu biết tài chính của người dân ngày càng được nâng cao, đà tăng trưởng diễn ra mạnh mẽ.

UBS dự báo rằng thế giới sẽ có thêm hơn 5 triệu triệu phú mới vào năm 2029. Sự trỗi dậy của họ không chỉ là một câu chuyện về tiền bạc. Nó là tín hiệu về một sự phân bổ tài sản đang dần trở nên rộng rãi hơn, một thế giới nơi cơ hội làm giàu không còn là đặc quyền của một nhóm nhỏ.