Thái Lan đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng y tế công cộng nghiêm trọng khi tỷ lệ các vấn đề sức khỏe tâm thần tăng mạnh và tỷ lệ sinh ở mức thấp kỷ lục. Theo báo cáo sức khỏe Thái Lan 2025 do Quỹ Phát triển sức khỏe (ThaiHealth) và Đại học Mahidol công bố, hiện có 13,4 triệu người Thái gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc rối loạn tâm lý.

Đặc biệt, tỷ lệ tự tử tại Thái Lan đã tăng liên tục trong một thập kỷ qua, điều này gây lo ngại nhất là ở nhóm thanh thiếu niên từ 15-29 tuổi. Nhóm tuổi này chịu áp lực lớn từ nhiều phía, bao gồm áp lực học tập, ảnh hưởng của mạng xã hội và kỳ vọng xã hội nặng nề. Bên cạnh đó, nhóm trung niên từ 45-59 tuổi ghi nhận mức độ hạnh phúc thấp nhất từng có, phản ánh sự mong manh về cảm xúc trong giai đoạn chuyển tiếp của cuộc đời.

Dù một phần ba dân số Thái có hiểu biết nhất định về sức khỏe tâm thần, nhiều định kiến vẫn tồn tại. Báo cáo cũng nhấn mạnh tỷ lệ sinh tại Thái Lan đã chạm đáy – mức thấp nhất trong lịch sử quốc gia. Nguyên nhân chính bắt nguồn từ những thay đổi về kinh tế – xã hội, như vai trò của phụ nữ thay đổi, chi phí sinh hoạt gia tăng và giới trẻ ưu tiên sự độc lập và cân bằng công việc – cuộc sống.

Các chuyên gia nhận định rằng ngay cả tại những quốc gia có chính sách khuyến khích sinh, việc tăng mong muốn sinh con vẫn là một thách thức. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách cho xã hội Thái trong việc điều chỉnh và chuẩn bị cho các hệ quả lâu dài.

Ngoài sức khỏe tâm thần và dân số, báo cáo sức khỏe Thái Lan 2025 còn chỉ ra những vấn đề y tế nổi bật khác tại nước này như thuốc lá điện tử, cần sa y tế và tác động xã hội của các sòng bạc. Thông tin chi tiết về các chính sách liên quan có thể được tìm thấy trên trang web của Chính phủ Thái Lan.

Tương tự, Hàn Quốc đang đối mặt với thách thức dân số già và tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới. Để giải quyết vấn đề này, Hàn Quốc đang đặt cược mạnh mẽ vào công nghệ robot thông qua sự kết hợp giữa các tập đoàn tư nhân và chính sách quốc gia. Một số ví dụ về các dự án công nghệ robot tại Hàn Quốc có thể được tìm hiểu qua trang web của Hiệp hội Robot Hàn Quốc.

Nghỉ hè là khoảng thời gian để trẻ em nạp lại năng lượng, bồi đắp kỹ năng và sống trọn trong những trải nghiệm thực tế. Đây là thời gian tuyệt vời để các bạn trẻ thư giãn, khám phá thế giới xung quanh và tạo ra những ký ức đáng nhớ. Tuy nhiên, với không ít gia đình, nghỉ hè lại là giai đoạn ‘mệt mỏi’ nhất trong năm.

Nguyên nhân không chỉ bởi sự đảo lộn nhịp sống sinh hoạt trong gia đình mà còn là nỗi lo con trẻ đang ngày một lún sâu vào thế giới mạng, nơi tưởng chừng chỉ để giải trí nhưng lại âm thầm dẫn tới nhiều hệ lụy khó lường. Việc sử dụng internet và trò chơi điện tử quá mức có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ.

Trường hợp của chị L.T.P. (phường Bồ Đề, Hà Nội) là một trong hàng trăm gia đình đang loay hoay với câu chuyện ‘trẻ và chiếc điện thoại thông minh’. Chị P. cho biết, sau gần 2 tháng nghỉ hè, các con chị bắt đầu có dấu hiệu thay đổi tính cách, nói chuyện hay cáu gắt, làm việc qua loa, chỉ mong nhanh chóng quay lại với điện thoại hay tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi luôn dính chặt lấy chiếc điện thoại, đến mức ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay.

Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Nghiện game và internet có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.

Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ tin rằng, mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi hay tin rằng, sự giàu có là mục tiêu tối thượng.

Trong khi đó, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.

Để giúp trẻ không lún sâu vào thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng.

Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời. Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến chuyên gia tâm lý.

Tìm hiểu thêm về cách giúp trẻ sử dụng công nghệ an toàn và các vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan đến sử dụng internet và trò chơi điện tử.