Xu hướng kết hôn và sinh con muộn ngày càng gia tăng trong số phụ nữ Việt Nam, kéo theo đó là những rủi ro về sức khỏe sinh sản cũng tăng lên. Để giải quyết thách thức này, phương pháp trữ trứng đã được đưa ra như một giải pháp hiệu quả giúp phụ nữ có thể duy trì cơ hội làm mẹ ngay cả khi sinh con muộn.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Thống kê, tuổi kết hôn trung bình của phụ nữ Việt Nam đã tăng lên 25,3 vào năm 2024, và tại TP.HCM, con số này thậm chí đã vượt qua mức 27 tuổi. Nguyên nhân của xu hướng này được cho là do nhiều yếu tố như áp lực công việc, tài chính, học tập và các vấn đề xã hội khác. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế đã nhấn mạnh rằng quy luật sinh học không thể thay đổi và tuổi sinh sản của phụ nữ bị chi phối bởi dự trữ buồng trứng – một yếu tố hữu hạn và không thể phục hồi.

Các bác sĩ khuyến cáo rằng phụ nữ nên sinh con đầu tiên trước 30 tuổi và con thứ hai trước 33 tuổi để giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra. Chính vì vậy, giải pháp trữ trứng đã được đưa ra như một cách để ‘đóng băng tuổi sinh học’, giúp phụ nữ có thể lưu giữ trứng khi còn trẻ và đảm bảo chất lượng tốt để sử dụng sau này.

Quá trình trữ trứng được thực hiện bằng cách lấy trứng khi buồng trứng hoạt động tốt, sau đó bảo quản trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196°C. Khi sẵn sàng sinh con, phụ nữ có thể sử dụng lại chính trứng đã trữ để thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. Ưu điểm lớn của phương pháp này là bảo tồn khả năng sinh sản và giảm nguy cơ sảy thai hay dị tật thai nhi.

Về chi phí, một chu kỳ trữ trứng thường khoảng 50–60 triệu đồng, cộng thêm 4–5 triệu đồng/năm phí lưu trữ. So với chi phí điều trị vô sinh về sau, đây được xem là một mức đầu tư hợp lý. Các bác sĩ cũng khuyến cáo rằng phụ nữ nên kiểm tra sức khỏe sinh sản sớm, ngay cả khi chưa có kế hoạch sinh con. Việc đánh giá dự trữ buồng trứng sẽ giúp quyết định có cần trữ trứng hay không và thời điểm nào phù hợp nhất.

Nhìn chung, trữ trứng là một giải pháp hiệu quả giúp phụ nữ có thể chủ động hơn trong việc lên kế hoạch cho sức khỏe sinh sản của mình. Bằng cách này, họ có thể giảm thiểu rủi ro và tăng cơ hội làm mẹ trong tương lai.

Ngày 26.7, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Thanh Hóa và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức một chương trình nhằm nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho nữ công nhân lao động tại địa phương. Sự kiện này thu hút hơn 200 nữ công nhân lao động tại tỉnh Thanh Hóa tham gia.

Chương trình được tổ chức nhằm chào mừng 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam và thực hiện Đề án nữ công. Mục tiêu của chương trình là cung cấp thông tin và kiến thức cần thiết về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe sinh sản, phòng chống bệnh nghề nghiệp, và xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc cho nữ công nhân lao động.

Trong chương trình, các nữ công nhân lao động đã được đội ngũ y, bác sĩ của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh truyền thông về cách chăm sóc sức khỏe sinh sản. Họ cũng được khám miễn phí các bệnh phụ khoa, siêu âm; đồng thời được chia sẻ, hướng dẫn phòng chống, ngăn ngừa các bệnh thường gặp ở phụ nữ như ung thư cổ tử cung, ung thư vú.

Ngoài ra, chương trình cũng tư vấn kiến thức liên quan đến chăm sóc sức khỏe trong thời kỳ mang thai, sau sinh và nuôi con nhỏ. Các thông tin và kiến thức này sẽ giúp nữ công nhân lao động nâng cao chất lượng cuộc sống và có thể tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn hơn.

Thông qua chương trình, LĐLĐ tỉnh Thanh Hóa và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh hy vọng sẽ tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động thiết thực để nâng cao chất lượng cuộc sống cho nữ công nhân lao động tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Cặp vợ chồng chị Linh, 35 tuổi, đã trải qua 8 năm hiếm muộn do tinh trùng dị dạng của chồng. Sau khi thực hiện phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (IVF Tâm Anh TP.HCM), chị Linh đã đậu thai và hạ sinh con gái khỏe mạnh nặng hơn 3kg vào giữa tháng 7.

Chị Linh từng phẫu thuật bóc u buồng trứng bên trái vào năm 15 tuổi. Khi kết hôn, chị mong con nhưng 5 năm không có tin vui. Khám ở 2 bệnh viện, chị được chẩn đoán dự trữ buồng trứng giảm nhẹ so với chỉ số trung bình ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, chồng bị tinh trùng yếu và dị dạng.

Sau đó, vợ chồng chị Linh không điều trị và tiếp tục chờ đợi, nhưng thêm 3 năm không có tin vui. Tháng 2/2024, họ đến khám tại IVF Tâm Anh TP.HCM. Chồng chị Linh được xét nghiệm tinh dịch đồ, ghi nhận tỷ lệ tinh trùng dị dạng không có phần đầu acrosome lên đến 100%. Đây là một túi nhỏ, nằm ở phần đầu của tinh trùng, chứa các enzyme phân giải protein; thiếu phần này khiến tinh trùng không thể phá vỡ lớp màng bảo vệ của trứng dẫn đến không thể thụ thai tự nhiên.

Với tình trạng của vợ chồng chị Linh, nếu áp dụng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), tỷ lệ thành công càng thấp hơn so với mức trung bình. Vợ chồng chị quyết định thụ tinh ống nghiệm để có con.

Chị Linh được dùng thuốc kích thích buồng trứng với phác đồ phù hợp. Bác sĩ chọc hút thu được 6 noãn (trứng) trưởng thành, thụ tinh trong ống nghiệm thu được 3 phôi ngày 5 chất lượng tốt. Các bác sĩ xây dựng phác đồ chuẩn bị niêm mạc tử cung đủ điều kiện, chuyển phôi giúp chị Linh đậu thai và hạ sinh con gái khỏe mạnh.

Theo ThS.BS.CKII Dương Quang Huy, Trưởng Đơn vị Nam học, Trung tâm IVF Tâm Anh TP.HCM, tinh trùng dị dạng là hiện tượng khá phổ biến ở nam giới. Trong mẫu tinh dịch sau xuất tinh của nam giới khỏe mạnh thường có một tỷ lệ tinh trùng dị dạng nhất định. Thông thường tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường từ 4-10% vẫn có khả năng thụ thai. Trường hợp tinh trùng dị dạng vượt ngưỡng 96% có thể ảnh hưởng khả năng sinh sản và cần điều trị hỗ trợ sinh sản.

Tình trạng này do nhiều nguyên nhân như nam giới suy giảm hormone sinh dục (testosterone) dẫn đến hoạt động sản xuất tinh trùng bị trục trặc, gây bất thường trong tế bào tinh trùng. Nam giới thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, nhiệt độ cao, kim loại nặng, chất độc hại (thuốc trừ sâu,…) có thể khiến tinh binh bị biến đổi hình thái.

Trường hợp mắc các bệnh lý sinh dục nam, viêm nhiễm… cũng có thể dẫn đến tinh trùng dị dạng. Ngoài ra, việc ăn uống thiếu dưỡng chất, lối sống thiếu khoa học, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và các chất kích thích… cũng gây ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng và nội tiết tố nam.

Bác sĩ Huy khuyến cáo, nam giới nên chủ động khám sức khỏe sinh sản định kỳ. Trường hợp chưa kết hôn nhưng thường xuyên làm việc trong môi trường tiếp xúc với hóa chất độc hại, tia xạ, hoặc có các bất thường ở hệ thống cơ quan sinh sản nên trữ đông tinh trùng bảo tồn khả năng sinh sản. Vợ chồng kết hôn, quan hệ tình dục đều đặn nhưng một năm không có thai nên đến khám và điều trị sớm giúp sớm có con và tiết kiệm chi phí.

Tinh dịch, tinh trùng, nước xuất tinh, chất xuất tinh, dịch xuất tinh… là những thuật ngữ thường được sử dụng để mô tả những gì được tiết ra từ dương vật khi cương cứng. Mặc dù một số thuật ngữ này có thể được sử dụng thay thế cho nhau, nhưng chúng không hoàn toàn giống nhau.

Tinh trùng là tế bào sinh sản (tinh dục) của nam giới. Từ ‘tinh trùng’ có thể dùng để chỉ một tế bào tinh trùng (spermatozoon) hoặc nhiều tế bào tinh trùng (spermatozoa). Tinh trùng là những tế bào nhỏ với thân hình oval và đuôi dài, đo chỉ 1/20 mm chiều dài và có thể được nhìn thấy bằng kính hiển vi.

Tinh trùng được sản xuất ở hai tinh hoàn (tinh nang). Tinh hoàn là tuyến nằm trong bìu da (túi da dưới nơi dương vật gắn vào cơ thể). Tinh hoàn bắt đầu sản xuất tinh trùng ở tuổi dậy thì, sau đó tiếp tục sản xuất trong suốt cuộc đời, bắt đầu giảm dần từ khoảng tuổi 40. Mỗi ngày, tinh hoàn sản xuất khoảng 200 triệu tinh trùng.

Để phát triển, tinh trùng cần một phạm vi nhiệt độ từ 34-35 độ C, thấp hơn nhiệt độ cơ thể thông thường (thường từ 36 đến 37 độ C). Đó là lý do tại sao tinh hoàn nằm trong bìu da mát mẻ hơn thay vì ở trong bụng hoặc xương chậu.

Mỗi tinh trùng mang các nhiễm sắc thể, được cấu thành từ DNA và gen. Khi một tế bào tinh trùng thụ tinh với một tế bào sinh sản nữ (noãn hoặc trứng), thông tin di truyền của tinh trùng và noãn kết hợp với nhau để hình thành một phôi.

Tinh dịch là hỗn hợp của tinh trùng và dịch xuất tinh với nhau. Từ tiếng Latin ‘semen’ có nghĩa là ‘hạt giống’ từ ‘serere’, ‘gieo hạt’. Tinh dịch chỉ tồn tại bên ngoài cơ thể vì tinh trùng và dịch xuất tinh chỉ kết hợp tại thời điểm xuất tinh.

Dịch xuất tinh được tạo ra trong các tuyến sinh dục. Đó là các túi tinh và tuyến tiền liệt, nằm ngay sau và dưới bàng quang. Túi tinh sản xuất một chất đặc, dạng gel. Nó làm đông đặc tinh trùng ngay sau khi xuất tinh và cung cấp năng lượng (fructose) cho tinh trùng để tồn tại trong hành trình.

Chất lỏng này có tính kiềm – ngược lại với tính axit – bảo vệ tinh trùng trong môi trường âm đạo axit. Tuyến tiền liệt tiết ra một chất lỏng loãng, màu trắng sữa với các axit làm loãng tinh dịch. Điều này giúp tinh trùng tách ra khỏi cục đặc ban đầu để chúng có thể đi qua cổ tử cung và tử cung đến ống dẫn trứng.

Tuyến tiền liệt cũng cung cấp kẽm, điều cần thiết cho sự sống của tinh trùng. Khi xuất tinh, chất lỏng và tinh trùng được tiết vào niệu đạo, ống hẹp chạy qua dương vật và cũng vận chuyển nước tiểu. Tại thời điểm này, chúng kết hợp thành tinh dịch.

Tinh dịch bao gồm khoảng 10% tinh trùng và 90% chất lỏng từ túi tinh và tuyến tiền liệt.

Khi xuất tinh, thường sản xuất từ 1,5 đến 5 ml tinh dịch, và mỗi ml chứa từ 15 đến 200 triệu tinh trùng. Nếu tinh dịch được xuất vào âm đạo, tinh trùng phải đi khoảng 15 cm để đến ống dẫn trứng, nơi thường xuyên thụ tinh.

Những tinh trùng nhanh nhất và khỏe mạnh nhất đi qua quãng đường này – khoảng 3.000 lần chiều dài cơ thể – chỉ trong 30 phút. Đối với một người có chiều cao trung bình, điều này tương đương với việc bơi khoảng 5 km trong nửa giờ. Điều đó có nghĩa là tinh trùng có thể bơi nhanh gấp đôi kỷ lục thế giới hiện tại cho một cuộc đua bơi 5 km trong nước mở.

Một dương vật cương cứng và kích thích có thể tiết ra tới 4 ml chất xuất tinh (pre-ejaculate), hoàn toàn khác với tinh dịch. Chất xuất tinh được sản xuất bởi các tuyến khác – tuyến bulbourethral nhỏ nằm ngay dưới tuyến tiền liệt. Đó là một chất lỏng dạng nhầy giúp bôi trơn và rửa trôi niệu đạo trong dương vật.

Về mặt lý thuyết, chất xuất tinh không chứa tinh trùng. Tuy nhiên, một nghiên cứu nhỏ đã phát hiện ra rằng chất xuất tinh của khoảng 40% đàn ông được nghiên cứu có chứa tinh trùng, mặc dù với số lượng rất nhỏ.

Nguy cơ mang thai từ chất xuất tinh rất thấp – nhưng không bằng không.

Tinh dịch có thể nói gì về sức khỏe tổng thể của bạn? Tinh dịch thường có màu kem trắng hoặc xám nhạt. Nó thường có mùi amoniac hoặc tẩy nhẹ, do pH kiềm. Tuy nhiên, màu sắc, độ đặc và mùi của nó có thể thay đổi giữa các cá nhân và thậm chí trong các ngày khác nhau đối với cùng một người.

Nếu tinh dịch có mùi khó chịu, có thể đó là dấu hiệu của nhiễm trùng và nên được kiểm tra bởi bác sĩ.

Tránh thai và vô sinh: Cắt ống dẫn tinh là một hình thức tránh thai nam. Điều này liên quan đến việc cắt hai ống dẫn tinh – ống dẫn tinh từ tinh hoàn đến niệu đạo. Sau khi cắt ống dẫn tinh, xuất tinh sẽ sản xuất một chút ít tinh dịch hơn và sẽ không chứa tinh trùng.

Các thử nghiệm lâm sàng cũng đã bắt đầu cho một loại thuốc tránh thai nam tiềm năng mới ngăn chặn sản xuất tinh trùng trong tinh hoàn.

Căng thẳng oxy hóa – sự mất cân bằng của quá nhiều hóa chất gây hại và không đủ chất chống oxy hóa – có tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh trùng và mạnh mẽ góp phần gây vô sinh nam.

Tổ chức Y tế Thế giới đã công bố một loạt các giá trị cho thể tích tinh dịch và số lượng tinh trùng, nồng độ, chuyển động và cấu trúc trong số những người nam giới sinh sản. Tuy nhiên, số lượng tinh trùng thấp không phải lúc nào cũng có nghĩa là khả năng sinh sản thấp hơn.

Để giữ cho tinh trùng khỏe mạnh, nên ăn uống lành mạnh giàu chất chống oxy hóa, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng khỏe mạnh và không hút thuốc, sử dụng ma túy hoặc uống quá nhiều rượu.