Người trẻ là lực lượng tiềm năng quan trọng cho việc phát triển bền vững. Tuy nhiên, để khơi dậy tiềm năng này, cần có sự hỗ trợ và niềm tin từ chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng. Một tấm gương sáng cho việc kết nối giáo dục, nghiên cứu và phát triển cộng đồng tại Đồng bằng sông Cửu Long là Huỳnh Ngọc Thái Anh, Bí thư Đoàn Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông – Đại học Cần Thơ.

Với vai trò là giảng viên trẻ ngành khoa học máy tính, Thái Anh đã và đang thực hiện nhiều dự án ứng dụng vì sự phát triển bền vững tại khu vực này. Không chỉ vậy, Thái Anh còn là thành viên của Câu lạc bộ Doanh nhân trẻ TP. Cần Thơ và mới đây đã tham gia chương trình ‘Tầm nhìn toàn cầu của thanh niên Việt Nam 2025’ (VYGO2025) tại Ninh Bình. Chương trình do Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) tổ chức đã thu hút sự tham gia của nhiều bạn trẻ tài năng từ Việt Nam và quốc tế.

Khi chia sẻ về việc tham gia chương trình, Thái Anh bày tỏ mong muốn được kết nối với những bạn trẻ tài năng khắp nơi và lan tỏa mô hình tích hợp giảng dạy và hoạt động phát triển bền vững. Thái Anh tin rằng, mỗi người Việt trẻ khi ra thế giới đều mang trong mình sứ mệnh: vừa giới thiệu văn hóa Việt, vừa học hỏi và kết nối nguồn lực quốc tế để quay về đóng góp cho quê hương.

Về dự án phát triển bền vững mà Thái Anh tâm đắc nhất, đó là ‘Máy thu gom rác trên mặt nước’. Dự án này xuất phát từ thực tế nhiều con sông ở Đồng bằng sông Cửu Long bị ô nhiễm nặng bởi rác thải. Thái Anh cùng nhóm đã nghiên cứu phát triển mô hình thiết bị có thể tự động di chuyển và thu gom rác. Hiện tại, mô hình đã tích hợp được trí tuệ nhân tạo để nhận dạng rác thải và điều hướng thu gom tự động.

Đối với các bạn trẻ muốn triển khai các dự án nghiên cứu và ứng dụng vào thực tiễn, Thái Anh cho rằng khó khăn lớn nhất là nguồn lực tài chính và nhân sự. Ngoài ra, việc tiếp cận và kết nối với các bên liên quan cũng không dễ dàng. Chính sách hỗ trợ dành riêng cho người trẻ còn hạn chế cũng là một thách thức.

Để giới trẻ, đặc biệt là thanh niên vùng Đồng bằng sông Cửu Long tích cực tham gia vào các hoạt động phát triển bền vững, Thái Anh đề xuất ba điều: truyền cảm hứng, cơ chế hỗ trợ và niềm tin. Nếu được tin tưởng, người trẻ sẽ mạnh dạn đề xuất và triển khai các dự án mang lại giá trị thật sự cho cộng đồng.

Đối với sinh viên, Thái Anh nhắn nhủ rằng họ là lực lượng có tiềm năng mạnh mẽ nhất để thúc đẩy phát triển bền vững tại Việt Nam. Hãy học tập không chỉ để làm nghề, mà để tạo tác động. Dù bạn học công nghệ, nông nghiệp, xã hội hay môi trường, đều có thể góp phần giải quyết bài toán của cộng đồng.

Trong nỗ lực không ngừng nghỉ để đẩy mạnh sự phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, và phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp, tỉnh Lào Cai đã xác định khoa học công nghệ và chuyển đổi số là một trong những đột phá quan trọng. Với ngân sách dành cho lĩnh vực này lên tới hơn 516 tỉ đồng trong năm 2025, tỉnh đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc hiện thực hóa mục tiêu này.

Chiều ngày 16.7, Ban Chỉ đạo Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh Lào Cai đã tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả triển khai nhiệm vụ 6 tháng đầu năm 2025 thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai, Trưởng Ban Chỉ đạo đã đánh giá cao những kết quả đạt được từ sự nỗ lực của các cơ quan, địa phương, đơn vị, doanh nghiệp trong việc góp sức thực hiện nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Theo ông Trường, để tạo đột phá trong phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, phục vụ người dân và doanh nghiệp, các cấp, ngành, địa phương cần phải tạo ra động lực mới trong tăng trưởng, trong đó có đột phá về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Việc này không chỉ giúp tỉnh Lào Cai phát triển bền vững mà còn góp phần vào sự phát triển chung của cả nước.

Thực hiện Nghị quyết 57, trong 6 tháng đầu năm, tỉnh Lào Cai đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo các cấp, ban hành kế hoạch hành động toàn diện, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong toàn xã hội về vai trò của khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Tỉnh Lào Cai đã tổ chức học tập Nghị quyết 57 cho hơn 27.000 đại biểu tại gần 350 điểm cầu. Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ đã được phát động, với trên 3.080 tổ công nghệ số cộng đồng và gần 20.000 thành viên.

Về hạ tầng, tỉnh đã triển khai mạng cáp quang phục vụ truy cập internet đến 99 xã, phường, đạt tỷ lệ 100%. Toàn tỉnh hiện có trên 4.100 trạm thu phát sóng thông tin di động 3G, 4G và 5G; cáp quang phủ 100% xã, phường. Bên cạnh đó, tỉnh cũng quan tâm đào tạo kỹ năng số cho hơn 41.000 lượt cán bộ, người dân và thành viên tổ chuyển đổi số; tập huấn cho 99 xã, phường thực hiện theo mô hình mới.

Tại hội nghị, Ban Chỉ đạo đã ra mắt 2 nền tảng số phục vụ công tác quản lý, điều hành của tỉnh Lào Cai, gồm Hệ thống báo cáo kinh tế – xã hội tỉnh Lào Cai và phần mềm biểu quyết, lấy ý kiến của Tỉnh ủy Lào Cai. Những nỗ lực của tỉnh Lào Cai trong việc phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo tiền đề quan trọng cho sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh trong thời gian tới.

Có thể thấy, tỉnh Lào Cai đang đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong hoạt động quản lý, điều hành, cũng như các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân. Sự đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin, đào tạo kỹ năng số và phát triển các nền tảng số thể hiện sự quyết tâm của tỉnh trong việc tạo ra một môi trường số hiện đại, phục vụ cho sự phát triển bền vững.

Trước những thành tựu đã đạt được, tỉnh Lào Cai tiếp tục đặt ra nhiều mục tiêu, nhiệm vụ trong thời gian tới, nhằm tiếp tục đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Mục tiêu của tỉnh là xây dựng một nền kinh tế số, xã hội số, trong đó công nghệ thông tin và truyền thông đóng vai trò là động lực chính cho sự phát triển.

Nhìn chung, việc tỉnh Lào Cai xác định khoa học công nghệ và chuyển đổi số là một đột phá quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội đã và đang mang lại nhiều kết quả tích cực. Với sự quyết tâm và nỗ lực không ngừng nghỉ, tỉnh Lào Cai tin tưởng rằng mục tiêu phát triển bền vững sẽ được hiện thực hóa trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã có kết luận quan trọng tại cuộc họp rà soát nội dung và công tác chuẩn bị cho Phiên họp lần thứ ba của Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Cuộc họp này nhằm sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025.

Thông báo số 365/TB-VPCP của Văn phòng Chính phủ tiết lộ những kết luận quan trọng của Phó Thủ tướng liên quan đến các nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Theo đó, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trong 6 tháng đầu năm 2025, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhưng dưới sự lãnh đạo của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã tích cực triển khai các nhiệm vụ, đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Về nhiệm vụ 6 tháng cuối năm, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Đặc biệt, cần tập trung vào việc xây dựng và hoàn thiện các cơ chế, chính sách để thúc đẩy sự phát triển của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong các hoạt động của cơ quan, tổ chức.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng trong quá trình triển khai các nhiệm vụ về chuyển đổi số, Đề án 06. Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải có kế hoạch cụ thể, chi tiết để triển khai thực hiện, đảm bảo các mục tiêu, nhiệm vụ được giao.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ triển khai các nhiệm vụ về chuyển đổi số, Đề án 06; tăng cường hỗ trợ các địa phương trong việc triển khai các nhiệm vụ này.

Đối với Bộ Khoa học và Công nghệ, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ này cần tập trung vào việc xây dựng và trình Chính phủ các chính sách, cơ chế để thúc đẩy sự phát triển của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Phát triển các viện nghiên cứu và trường đại học thành những chủ thể nghiên cứu mạnh đang là mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Để đạt được mục tiêu này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần tập trung vào nâng cao chất lượng, chiều sâu, cũng như tăng cường liên kết và tính khả thi của các đề tài nghiên cứu. Một yếu tố quan trọng khác là việc phát triển mô hình hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp, và địa phương. Điều này nhằm tạo ra một chuỗi giá trị khép kín từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng và thương mại hóa.

Theo đánh giá của các chuyên gia, một trong những thách thức lớn hiện nay là vấn đề tài chính cho hoạt động nghiên cứu. Trong bối cảnh ngân sách dành cho khoa học còn hạn chế, việc tập trung nguồn lực cho nghiên cứu ứng dụng mang tính liên ngành và đa giai đoạn đang là một thách thức lớn. Hiện có nhiều nghiên cứu chỉ giới hạn ở việc công bố bài báo quốc tế, báo cáo hội nghị, hoặc tham gia các cuộc thi khoa học, mà không thể tiến tới giai đoạn chuyển giao công nghệ hoặc sản xuất thử nghiệm. Do đó, để thúc đẩy quá trình này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần có cơ chế tài chính linh hoạt và hấp dẫn hơn. Một giải pháp được đề xuất là thành lập quỹ hỗ trợ riêng cho các giai đoạn chuyển tiếp từ kết quả nghiên cứu đến sản phẩm thử nghiệm, từ phòng thí nghiệm đến quy mô sản xuất.

Các sản phẩm nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng cao nên được ươm tạo trong các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Những trung tâm này là nơi tụ hội của các nhà khoa học, nhà đầu tư, và chuyên gia thị trường, tạo điều kiện cho việc kết nối và phát triển các ý tưởng nghiên cứu thành sản phẩm thực tế. Bên cạnh hỗ trợ tài chính, việc xây dựng cơ chế rõ ràng để tuyển dụng, sử dụng, và đãi ngộ đội ngũ nghiên cứu khoa học cũng là yếu tố quan trọng. Đặc biệt, cần có chính sách để thu hút và giữ chân các nhà khoa học trẻ, giúp họ yên tâm cống hiến và phát triển sự nghiệp trong nước.

Ngoài ra, thiết lập hệ sinh thái kết nối ba nhà: nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp, là điều kiện cần thiết để đưa các sản phẩm nghiên cứu vào thực tiễn một cách hiệu quả. Hệ sinh thái này không chỉ tạo điều kiện cho việc thương mại hóa các kết quả nghiên cứu mà còn đóng góp trực tiếp cho phát triển kinh tế – xã hội. Với định hướng rõ ràng từ Nghị quyết 57, cùng với sự quan tâm và đầu tư đúng mức của Nhà nước, cũng như sự vào cuộc đồng bộ của các bên liên quan, nền khoa học công nghệ Việt Nam có tiềm năng để bước vào một giai đoạn phát triển mới.

Khi các viện nghiên cứu và trường đại học thực sự trở thành những chủ thể nghiên cứu mạnh, hệ sinh thái nghiên cứu, ứng dụng, và thương mại hóa bền vững sẽ dần hình thành. Trong hệ sinh thái này, các viện nghiên cứu và trường đại học giữ vai trò nòng cốt, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp và các địa phương để tạo ra chuỗi giá trị khép kín. Mục tiêu cuối cùng là thúc đẩy sự phát triển của nền khoa học công nghệ trong nước, đóng góp vào sự phát triển bền vững của kinh tế và xã hội.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng gần đây đã nhấn mạnh tầm quan trọng của dữ liệu trong thời đại dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo. Dữ liệu không chỉ là tài sản quý giá mà còn là nền tảng quan trọng cho mọi quyết sách. Tại buổi làm việc với Cục Thông tin, Thống kê vào ngày 23/7/2025, Bộ trưởng đã chỉ đạo Cục cần phải chuyển mình mạnh mẽ để trở thành trung tâm dữ liệu chiến lược và phân tích chính sách. Điều này sẽ giúp Cục phục vụ hiệu quả cho công tác điều hành khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN,ĐMST&CĐS).

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng yêu cầu Cục Thông tin, Thống kê tổ chức lại dữ liệu theo hướng mở. Điều này sẽ giúp Cục trở thành nền tảng chia sẻ thông tin quốc gia trong lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS. Ngoài ra, Cục cần chuyển đổi từ việc thu thập thông tin đơn thuần, thống kê truyền thống sang phân tích dữ liệu chiến lược và thời gian thực về KHCN,ĐMST&CĐS. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh rằng việc xây dựng chiến lược cho đơn vị là điều cần thiết, đặc biệt là cho giai đoạn từ nay đến 2028. Các trụ cột ưu tiên gồm: Dữ liệu lớn, công nghệ số, phân tích chiến lược và cung cấp thông tin phục vụ đa đối tượng.

Cục Thông tin, Thống kê hiện đang phục vụ bạn đọc trên cả nước tiếp cận và khai thác nguồn tài liệu lớn nhất cả nước về KH&CN. Cục cũng cấp quyền truy cập và khai thác ScienceDirect và Scopus – hai nguồn dữ liệu khoa học hàng đầu thế giới – cho các đơn vị nghiên cứu và đào tạo. Để nâng cao hiệu quả công tác, Cục cần tái tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, chuyên sâu, đủ năng lực trở thành một trung tâm phân tích và tư vấn chiến lược cấp quốc gia về KHCN,ĐMST&CĐS.

Thứ trưởng Hoàng Minh cũng đưa ra năm yêu cầu lớn nhằm nâng cao hiệu quả công tác thống kê trong lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS. Thứ trưởng nhấn mạnh yêu cầu xây dựng một hệ thống dữ liệu nền tảng, thống nhất, có khả năng phục vụ công tác điều hành vĩ mô, đánh giá đúng tiềm lực thực chất của ngành. Cục Thông tin, Thống kê cần đẩy mạnh việc cấp giấy chứng nhận đăng ký kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN, cấp mã số ISSN, và biên soạn, xuất bản ấn phẩm thông tin KH&CN. Cục cũng cần tăng cường phối hợp với các tổ chức quốc tế để đưa dữ liệu Việt Nam vào hệ thống thống kê toàn cầu.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ ra rằng nhiều bộ, ngành và địa phương chưa chủ động đăng ký nhu cầu kinh phí cho các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Tình trạng này, cùng với những hạn chế về thể chế và chính sách, đã dẫn đến sự phát triển chưa tương xứng của khoa học và công nghệ tại Việt Nam. Vì vậy, việc tạo ra cơ chế và chính sách đủ mạnh để thu hút nhân tài trong lĩnh vực này đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ giúp Việt Nam thích ứng và phát huy được nội lực trong cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, việc triển khai thu hút nhân lực cho khoa học và công nghệ vẫn còn nhiều hạn chế. Chính sách đãi ngộ hiện tại chưa đủ mạnh, chưa đủ hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân tài. Do đó, cần có chính sách đột phá trong việc phát hiện, đào tạo, trọng dụng và đãi ngộ nhân tài, cũng như xây dựng môi trường làm việc sáng tạo và cạnh tranh lành mạnh.

Cùng với đó, việc thúc đẩy hợp tác giữa các viện, trường, doanh nghiệp và khu vực công trong đổi mới sáng tạo cũng đóng vai trò quan trọng. Tại Kỳ họp thứ Chín vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với nhiều chính sách có tính đột phá để khuyến khích những người nghiên cứu khoa học và công nghệ. Luật này quy định rõ về chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Mốc thời gian để hoàn thiện các chính sách thu hút nguồn nhân lực cũng đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ. Điều quan trọng là các cơ quan liên quan cần sớm vào cuộc để triển khai thực hiện các chính sách này. Việc triển khai hiệu quả các chính sách thu hút nhân tài sẽ giúp Việt Nam nâng cao năng lực khoa học và công nghệ, cũng như tận dụng được nguồn lực chất lượng cao để phát triển đất nước trong thời kỳ mới.

Đề án 06 và các chương trình về chuyển đổi số cũng đòi hỏi sự tham gia tích cực của các bộ, ngành và địa phương. Nếu không có sự chủ động và phối hợp chặt chẽ, việc triển khai các chương trình này sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, cần có sự quyết tâm và vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan liên quan để thực hiện thành công các mục tiêu về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cuối cùng, việc xây dựng và triển khai các chính sách thu hút nhân tài cần được thực hiện một cách toàn diện và đồng bộ. Các cơ quan liên quan cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng môi trường làm việc thuận lợi, chính sách đãi ngộ hấp dẫn và cơ hội phát triển nghề nghiệp cho nhân tài trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.