Bộ Khoa học và Công nghệ đang tích cực triển khai các biện pháp nhằm đẩy mạnh sự phát triển của mạng 5G trên toàn quốc. Mục tiêu đặt ra là phấn đấu để 90% dân số có thể tiếp cận dịch vụ này vào cuối năm nay. Dựa trên báo cáo sơ kết 6 tháng đầu năm của Bộ Khoa học và Công nghệ, hiện tại có khoảng 26% dân số có khả năng tiếp cận dịch vụ 5G.

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của mạng 5G. Một trong những biện pháp quan trọng là đẩy nhanh tiến độ triển khai hạ tầng mạng 5G. Đồng thời, Bộ cũng đang nghiên cứu và triển khai các cơ chế hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào mạng 5G.

Nghị quyết số 193 của Quốc hội đã mở đường cho việc thí điểm hỗ trợ kinh phí phát triển 5G. Theo đó, các nhà mạng sẽ được hỗ trợ 15% chi phí thiết bị nếu triển khai thêm 20.000 trạm trước ngày 31/12/2025. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đặt mục tiêu rất cụ thể cho việc triển khai mạng 5G, trong đó số trạm 5G sẽ đạt tối thiểu bằng 50% số trạm 4G trong năm 2025.

Dự kiến đến hết năm 2025, số trạm 5G có thể đạt hơn 68.000, tương đương 57,5% số trạm 4G hiện nay và phủ sóng tới 90% dân số. Không chỉ dừng lại ở việc mở rộng phủ sóng, sự phát triển của mạng 5G còn góp phần nâng cao tốc độ Internet di động tại Việt Nam. Cụ thể, tốc độ Internet di động đã tăng mạnh từ 71 Mbps lên 146 Mbps, và cải thiện thứ hạng trên bảng xếp hạng thế giới.

Các nhà mạng lớn như Viettel và MobiFone đang tích cực triển khai mạng 5G với mục tiêu phủ sóng 5G toàn quốc. Không chỉ tập trung vào các khu vực đô thị, các nhà mạng cũng hướng đến cung cấp dịch vụ cho người dân ở khu vực nông thôn. Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định hạ tầng số là hạ tầng chiến lược tại Việt Nam, quan trọng sánh ngang giao thông và điện, để phục vụ cho chuyển đổi số.

Sự phát triển của mạng 5G không chỉ mang lại lợi ích về tốc độ và phủ sóng Internet, mà còn mở ra nhiều cơ hội cho việc ứng dụng công nghệ số trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội. Với những nỗ lực và mục tiêu cụ thể, Việt Nam đang dần hiện thực hóa mục tiêu trở thành một quốc gia số.

Việc đầu tư vào hạ tầng 5G cũng đồng nghĩa với việc mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước và quốc tế tham gia vào chuỗi cung ứng công nghệ. Hơn nữa, với chính sách hỗ trợ của Chính phủ, các doanh nghiệp trong nước có thể tận dụng cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển.

Tuy nhiên, việc triển khai mạng 5G cũng đặt ra nhiều thách thức, từ việc đảm bảo an toàn thông tin đến giải quyết các vấn đề liên quan đến quy định và quản lý. Do đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành và doanh nghiệp là rất quan trọng để đảm bảo mục tiêu phát triển mạng 5G được thực hiện một cách hiệu quả.

Trong bối cảnh hiện nay, việc đầu tư và hoàn thiện hạ tầng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là ưu tiên hàng đầu giúp các địa phương bứt phá và phát triển nhanh, bền vững. Tỉnh Quảng Ngãi đã và đang đẩy mạnh việc hoàn thiện hạ tầng số nhằm mang lại hiệu quả trong công tác quản lý, điều hành và phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Tỉnh Quảng Ngãi đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc phát triển hạ tầng số. Hiện nay, 100% thôn, làng trên địa bàn tỉnh đã được phủ sóng di động 3G, 4G. Mạng 5G đã được triển khai tại các khu đô thị, công nghiệp với 58 trạm BTS. Tỷ lệ hộ gia đình sử dụng cáp quang đạt 73%, trong khi 83% dân số trưởng thành sở hữu điện thoại thông minh. Những con số này cho thấy sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của hạ tầng số tại tỉnh Quảng Ngãi.

Trung tâm dữ liệu tỉnh Quảng Ngãi được đầu tư với dung lượng lưu trữ lên đến 170 TB, vận hành 24 hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu, kết nối gần 60 ứng dụng. Hệ thống quản lý văn bản điện tử đã được triển khai tới 1.523 cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh. Tỷ lệ sử dụng văn bản điện tử ở cấp sở, ngành đạt hơn 99%. Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính vận hành ổn định, cung cấp 732 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, số hóa hồ sơ và kết quả đạt trên 99% ở cấp tỉnh. Điều này đã giúp tỉnh Quảng Ngãi đạt được những kết quả đáng kể trong việc chuyển đổi số và cải thiện môi trường kinh doanh.

Bên cạnh đó, công tác đảm bảo an toàn, an ninh mạng cũng được tỉnh Quảng Ngãi chú trọng. Các hệ thống SOC, phòng chống mã độc đã được triển khai đồng bộ, giúp kịp thời phát hiện và xử lý hơn 4.500 cảnh báo nguy cơ mất an toàn thông tin. Việc đảm bảo an toàn thông tin đã trở thành một phần quan trọng trong quá trình chuyển đổi số của tỉnh Quảng Ngãi.

Những nỗ lực của tỉnh Quảng Ngãi trong việc hoàn thiện hạ tầng số và đẩy mạnh chuyển đổi số đã góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý, điều hành và phục vụ người dân, doanh nghiệp, tạo tiền đề cho sự phát triển nhanh và bền vững của địa phương. Với những kết quả tích cực đã đạt được, tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục đẩy mạnh việc hoàn thiện hạ tầng số và triển khai các giải pháp để nâng cao hiệu quả của quá trình chuyển đổi số.

Công nghệ 5G có tiềm năng đóng góp lớn vào nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương, với ước tính lên tới 130 tỷ USD vào năm 2030, theo một nghiên cứu gần đây của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (LKYSPP). Tuy nhiên, mức độ ứng dụng 5G trong khu vực ASEAN hiện còn chênh lệch đáng kể. Trong khi Singapore đã đạt mức ứng dụng 5G lên tới 48,3%, một số quốc gia thành viên ASEAN khác chỉ mới đạt dưới 1%. Các nhà nghiên cứu cho rằng nếu không có hành động phối hợp kịp thời, những chênh lệch này có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách số và làm suy yếu năng lực cạnh tranh khu vực, khiến ASEAN bị tụt lại phía sau trong cuộc đua chuyển đổi số toàn cầu.

Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, nhận định rằng sự hội tụ giữa 5G và trí tuệ nhân tạo (AI) chính là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác, và giao thông tự hành. Dựa trên các cuộc phỏng vấn chuyên sâu và khảo sát với hơn 400 chuyên gia đến từ 8 quốc gia ASEAN, nghiên cứu của LKYSPP chỉ ra rằng các chính phủ cần nhìn nhận 5G như một hạ tầng chiến lược cho AI, chứ không đơn thuần là nâng cấp viễn thông. Đồng thời, cần khẩn trương thu hẹp khoảng cách kỹ năng đang cản trở doanh nghiệp áp dụng công nghệ.

Để đảm bảo tương lai số của ASEAN, báo cáo đề xuất 5 ưu tiên chiến lược: Xây dựng các chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia với lộ trình rõ ràng đến năm 2030; thành lập cơ quan điều phối có quyền hạn thực sự tại các quốc gia thành viên ASEAN; triển khai các chính sách bao trùm, tiên tiến nhằm tăng cường khả năng tiếp cận và đổi mới; phát triển hệ sinh thái AI thông qua hợp tác công – tư; triển khai các cơ chế giám sát mạnh mẽ để theo dõi tiến độ và cho phép điều chỉnh lộ trình. Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu đã thực hiện nghiên cứu này để giúp các quốc gia ASEAN nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc phát triển hạ tầng số.

Tại Việt Nam, các nhà mạng viễn thông hiện chưa đầu tư đúng mức cho 5G. Giáo sư Vũ Minh Khương cho rằng Chính phủ cần chủ động điều phối giống như cách Singapore đang làm bằng cách kết nối các bên: nhà cung cấp công nghệ quốc tế, doanh nghiệp trong nước, người dùng và các quỹ tài trợ. Sự kết hợp giữa 5G và AI sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho trải nghiệm kết nối thông minh, góp phần định hình lại các ngành công nghiệp trong tương lai.

Chính vì vậy, khi nói đến năng lực cạnh tranh của AI, không thể bỏ qua vai trò chiến lược của mạng 5G. Để tìm hiểu thêm về cách ASEAN có thể tận dụng 5G và AI để thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội, có thể tham khảo thêm các nghiên cứu và báo cáo từ các tổ chức uy tín như Liên Hợp Quốc về Viễn thông và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế.