Ngày 31/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành một đạo luật mới áp dụng các biện pháp xử phạt tài chính đối với cá nhân sử dụng Internet để tìm kiếm nội dung bị coi là “tài liệu cực đoan”. Theo đó, người vi phạm có thể phải đối mặt với khoản phạt lên tới 5.000 ruble, tương đương khoảng 64 USD, nếu có chủ ý truy cập hoặc tìm kiếm các sách, bài viết, tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc hoặc các trang mạng nằm trong danh sách bị cấm.

Danh sách các nội dung bị cấm hiện bao gồm hơn 5.000 đầu mục. Đạo luật mới cũng nhắm đến việc cấm quảng bá các dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) và quy định xử phạt đối với hành vi chuyển giao thẻ SIM cho người khác. Đây là hai phương pháp phổ biến mà người dùng Internet tại Nga sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập mạng. VPN cho phép người dùng tạo một kết nối mạng riêng tư và an toàn qua Internet, giúp che giấu địa chỉ IP, mã hóa dữ liệu và truy cập các trang web bị chặn hoặc giới hạn địa lý.

Trước đó, vào ngày 23/7, trong cuộc họp với Tổng thống Putin, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kỹ thuật số của Nga, Maksut Shadayev, đã giải thích rằng những quy định mới này sẽ không ảnh hưởng đến người dùng thông thường. Ông Shadayev cho biết các công cụ tìm kiếm sẽ chỉ cung cấp thông tin truy cập trái phép của người dùng cho Bộ Nội vụ trong khuôn khổ một vụ án hình sự đã được khởi tố. Đồng thời, các nhân viên thực thi pháp luật phải chứng minh được rằng người dùng đã biết trước việc truy cập tài liệu của mình là nằm trong danh sách các tài liệu cực đoan.

Việc ban hành đạo luật mới này cho thấy Nga tiếp tục siết chặt kiểm soát Internet và tăng cường các biện pháp giám sát trực tuyến. Mục tiêu của chính phủ Nga là ngăn chặn truy cập trái phép vào các nội dung bị coi là cực đoan, tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên lo ngại về việc hạn chế quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ.

Đạo luật mới được xem là một phần trong nỗ lực của chính phủ Nga nhằm kiểm soát và giám sát hoạt động trực tuyến của công dân. Tuy nhiên, việc thực hiện và áp dụng các quy định này trong thực tế sẽ như thế nào vẫn còn cần thời gian để quan sát và đánh giá.

Không gian mạng đang trở thành mặt trận chiến lược mới, đòi hỏi Việt Nam phải nhanh chóng làm chủ công nghệ lõi để bảo vệ vững chắc chủ quyền số. Trong bối cảnh đó, vai trò của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia ngày càng trở nên quan trọng trong việc kiến tạo một môi trường số an toàn và bảo vệ chủ quyền số quốc gia.

Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, đã nhấn mạnh điều này tại Hội nghị Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm của Hiệp hội. Bộ trưởng nhận định rằng không gian mạng đã trở thành hạ tầng thiết yếu cho mọi hoạt động của đời sống quốc gia. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ cũng đặt ra những thách thức lớn về an toàn, an ninh mạng như tấn công có tổ chức, rò rỉ dữ liệu cá nhân và thao túng thông tin.

Đặc biệt, các hệ thống thông tin trọng yếu, dữ liệu cá nhân, nền tảng số của cơ quan nhà nước và doanh nghiệp đang đối mặt với nguy cơ rất lớn bị tấn công và thao túng. Trước những thách thức này, Bộ trưởng đánh giá cao những nỗ lực của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia trong việc thể hiện vai trò tiên phong, chủ động tham gia vào quá trình kiến tạo một môi trường số an toàn.

Trong 6 tháng đầu năm, Hiệp hội đã đạt được nhiều kết quả đáng kể, bao gồm tổ chức các cuộc gặp mặt, tọa đàm, góp ý xây dựng pháp luật, tuyên truyền chính sách, tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn và xây dựng nền tảng đào tạo trực tuyến nCademy. Hiệp hội cũng đang tích cực chuẩn bị cho Lễ ký Công ước Hà Nội về phòng chống tội phạm trên không gian mạng.

Thế nhưng, Bộ trưởng cũng thẳng thắn chỉ ra rằng Hiệp hội vẫn còn khoảng cách rất xa so với thực tiễn để thực hiện sứ mệnh và tầm nhìn đã xác định. Bộ trưởng nhấn mạnh mục tiêu cao hơn của Hiệp hội là để an ninh mạng trở thành động lực cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, kiến tạo nền công nghiệp an ninh mạng của Việt Nam.

Để đạt được mục tiêu đó, Bộ trưởng đề ra nhiều định hướng quan trọng. Trước hết, Hiệp hội cần tập trung vào việc làm chủ, tự chủ về công nghệ và sản phẩm. Bộ Công an đang được giao chủ trì phát triển công nghiệp an ninh và Bộ trưởng mong muốn có sự hỗ trợ, đóng góp về nguồn lực và nhân lực từ Hiệp hội để tạo ra những sản phẩm cụ thể hoặc giải pháp cụ thể do chính Việt Nam làm chủ.

Bộ trưởng cũng đề nghị Hiệp hội tập trung vào phát triển các chuyên gia, kỹ sư trong lĩnh vực an ninh mạng, xây dựng bộ chỉ số an toàn an ninh mạng của Việt Nam và phấn đấu đạt thứ hạng cao trên bản đồ thế giới để thu hút đầu tư. Hiệp hội cần tích cực tuyên truyền về phát triển khoa học, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, và phát triển công nghiệp an ninh mạng.

Đặc biệt, Hiệp hội cũng cần đóng góp vào việc sửa đổi Luật An ninh mạng, hợp nhất Luật An ninh mạng 2018 và Luật An toàn thông tin mạng 2015 tại kỳ họp thứ 10 của Quốc hội vào tháng 10 tới. Bộ trưởng tin tưởng rằng, với sự chung tay của các cơ quan, đơn vị và sự nỗ lực không ngừng của Hiệp hội, mục tiêu xây dựng nền công nghiệp an ninh mạng của Việt Nam sẽ sớm trở thành hiện thực.

Vietnamnet cùng nhiều cơ quan báo chí đã có mặt tại hội nghị để thông tin, tuyên truyền về các hoạt động của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia.

Bộ Công an đề xuất các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử và lưu trữ dữ liệu phải tích hợp hệ thống lọc phần mềm độc hại trong toàn bộ quá trình gửi, nhận và lưu trữ thông tin. Đề xuất này được nêu trong dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi, hiện đang được lấy ý kiến từ các bộ, ngành.

Dự luật được xây dựng trên cơ sở hợp nhất hai văn bản pháp luật hiện hành là Luật An toàn thông tin mạng (2015) và Luật An ninh mạng (2018). Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo là quy định cụ thể về việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý phần mềm độc hại.

Theo đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử, truyền đưa và lưu trữ thông tin phải triển khai hệ thống giám sát, lọc mã độc trong suốt quá trình vận hành, đồng thời có trách nhiệm báo cáo cho cơ quan chức năng có thẩm quyền. Các nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng phải thực hiện các biện pháp ngăn chặn hành vi phát tán phần mềm độc hại.

Các cơ quan, tổ chức và cá nhân có trách nhiệm tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo an toàn thông tin. Dự thảo luật cũng đưa ra định nghĩa phần mềm độc hại là các chương trình có khả năng gây rối loạn hệ thống thông tin hoặc thực hiện các hành vi xâm nhập trái phép như sao chép, chỉnh sửa, xóa dữ liệu trong hệ thống.

Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ phát triển Internet nhanh nhất thế giới và dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng tên miền quốc gia https://vietnamnet.vn/. Cùng với đó, Việt Nam đang tiến tới mô hình chính phủ điện tử toàn diện, với dân số trẻ, trình độ học vấn cao và tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội cùng các nền tảng trực tuyến ở mức cao.

Quốc gia này cũng thường xuyên nằm trong top 10 nước có lưu lượng dữ liệu xuyên biên giới lớn nhất toàn cầu https://www.cisa.gov/. Tuy nhiên, thực tế cho thấy an ninh mạng vẫn đang đối mặt nhiều rủi ro nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và quyền lợi hợp pháp của người dân, tổ chức.

Các cuộc tấn công mạng, hoạt động gián điệp mạng và tình trạng rò rỉ, mất mát thông tin bí mật Nhà nước ngày càng tinh vi và phức tạp https://www.cybersecurityventures.com/. Tin tặc liên tục nâng cấp mã độc, triển khai các chiến dịch tấn công có chủ đích nhằm vào hệ thống mạng của các cơ quan Trung ương, doanh nghiệp lớn và tập đoàn trọng điểm.

Trước tình hình này, Bộ Công an nhấn mạnh sự cần thiết phải khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng và siết chặt công tác phòng, chống tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân https://www.privacy.org/. Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo luật này tại kỳ họp thứ 10 diễn ra vào cuối năm nay.