Ngày 10/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng các quốc gia không đạt được thỏa thuận thương mại song phương với Washington sẽ phải đối mặt với mức thuế từ 15% đến 20% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ. Ông Trump cho biết mức thuế này sẽ áp dụng cho phần lớn các đối tác thương mại không đạt được thỏa thuận trước thời hạn 1/8.

“Tôi nghĩ mức thuế sẽ rơi vào khoảng 15% đến 20%, có lẽ là một trong hai con số đó”, ông Trump nói với các phóng viên. Mức thuế mà ông Trump đề cập cao hơn nhiều so với mức 10% mà ông công bố hồi tháng 4. Tuần trước, ông tuyên bố rằng Mỹ sẽ áp thuế đơn giản và trực tiếp từ 15% đến 50% đối với các quốc gia không có quan hệ tốt với Mỹ.

Chính quyền ông Trump sẽ sớm thông báo cho khoảng 200 quốc gia về mức thuế mới, mà ông gọi là “thuế thế giới”. Ông Trump đã công bố mức thuế lên tới 50% đối với một số quốc gia, bao gồm cả Brazil, nếu những nước đó không đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ. Các tuyên bố gần đây của ông Trump đã khiến nhiều quốc gia gấp rút bước vào các cuộc đàm phán nhằm tìm kiếm mức thuế thấp hơn.

Ấn Độ, Pakistan, Canada và Thái Lan là một số quốc gia đang đàm phán với Mỹ. Chỉ một ngày trước, ông Trump đã đạt được một thỏa thuận thương mại quy mô lớn với Liên minh châu Âu (EU), bao gồm mức thuế 15% đối với phần lớn hàng hóa EU, 600 tỷ USD đầu tư từ các công ty châu Âu vào Mỹ, và 750 tỷ USD mua năng lượng từ Mỹ trong 3 năm tới.

Thỏa thuận với EU diễn ra sau khi Mỹ đạt được thỏa thuận 550 tỷ USD với Nhật Bản hồi tuần trước, cùng các thỏa thuận nhỏ hơn với Anh, Indonesia. Một số cuộc đàm phán khác vẫn đang tiếp diễn, bao gồm với Ấn Độ. Ông Trump nhiều lần bày tỏ quan điểm theo đuổi một hệ thống thuế quan rõ ràng, thay vì các đàm phán phức tạp với từng quốc gia.

“Chúng tôi sẽ đặt ra một mức thuế cho phần còn lại của thế giới. Và đó là số tiền họ sẽ phải trả nếu muốn làm ăn với Mỹ”, ông nhấn mạnh. Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết đàm phán thương mại với Mỹ đang bước vào giai đoạn căng thẳng. Ông thừa nhận rằng Canada vẫn đang hy vọng đạt được một mức thuế thấp hơn con số 35% mà ông Trump đã công bố đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Canada.

Reuters dẫn lời ông Trump cho biết, các quốc gia sẽ phải đối mặt với mức thuế từ 15% đến 20% nếu không đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ.

Liên minh châu Âu (EU) đã tăng cường sức ép lên chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 24/7, thông qua một gói biện pháp đáp trả trong trường hợp đàm phán thương mại với Washington sụp đổ. Gói biện pháp này được đưa ra nhằm bảo vệ lợi ích của EU trước những động thái của Mỹ, đặc biệt là việc áp thuế thép và nhôm.

Theo đó, gói trả đũa của EU sẽ bao gồm hai phần. Phần đầu tiên sẽ áp thuế cao hơn đối với hàng hóa Mỹ trị giá 21 tỷ euro, để đáp trả việc ông Trump áp thuế thép và nhôm của EU. Phần thứ hai trị giá 72 tỷ euro sẽ mở rộng danh sách các sản phẩm của Mỹ bị áp thuế, bao gồm máy bay Boeing và rượu bourbon Kentucky.

EU khẳng định rằng trọng tâm của họ là tìm kiếm một kết quả đàm phán với Mỹ, và tin rằng kết quả đó nằm trong tầm tay. Tuy nhiên, EU cũng thể hiện sự cứng rắn nhằm gây sức ép để ông Trump nhượng bộ. Các quốc gia EU đã ủng hộ gói trả đũa lên 93 tỷ euro, khoảng 109 tỷ USD, hàng hóa của Mỹ.

Phe EU và Washington đang tiến gần đến một thỏa thuận với mức thuế 15% và nhượng bộ trong một số lĩnh vực quan trọng. Tuy nhiên, nếu không đạt được thỏa thuận, gói biện pháp đối phó đầu tiên sẽ có hiệu lực vào ngày 7/8, và gói thứ hai sẽ có hiệu lực theo hai giai đoạn, vào ngày 7/9 và ngày 7/2.

Các mức thuế trả đũa này nhằm mục đích hỗ trợ các cuộc đàm phán, chứ không phải làm leo thang căng thẳng. Đến nay, EU vẫn chưa áp dụng bất kỳ biện pháp đối phó nào với Mỹ, mặc dù thuế quan của ông Trump đã bao phủ 70% hàng xuất khẩu của khối này.

Về những gì EU sẽ đề nghị với Mỹ để đạt thỏa thuận, một nhà ngoại giao EU cho biết khối này không cân nhắc cam kết đầu tư vào Mỹ, như Nhật Bản đã làm. Một nhà ngoại giao khác cho biết EU có thể giảm một số mức thuế.

Các dự đoán đến nay cho rằng mức thuế 15% của Mỹ có thể áp lên các lĩnh vực bao gồm ô tô và dược phẩm của châu Âu, và sẽ không cộng thêm các mức thuế trước đó. Một số lĩnh vực như máy bay, gỗ, dược phẩm, sản phẩm công nghiệp sẽ được miễn trừ thuế. Liên minh châu Âu hy vọng rằng với các biện pháp này, họ có thể đạt được một thỏa thuận thương mại thuận lợi với Mỹ.

Gói biện pháp trả đũa của EU là một bước đi chiến lược nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế của khối này trước những động thái thương mại của Mỹ. Đồng thời, EU cũng thể hiện sự sẵn sàng cho các cuộc đàm phán để đạt được một thỏa thuận thương mại công bằng và đôi bên cùng có lợi.

Để có thể đạt được thỏa thuận, các bên cần có những nhượng bộ và linh hoạt trong các vấn đề quan trọng. Trong khi đó, EU đang chuẩn bị cho các tình huống khác nhau và sẵn sàng áp dụng các biện pháp trả đũa nếu cần thiết.