Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, mua bán hàng hóa trên mạng xã hội đã trở thành một xu hướng phổ biến. Sự tiện lợi và dễ dàng của hình thức mua bán này đã thu hút được nhiều người tiêu dùng. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi ấy là những nguy cơ về hàng giả, hàng kém chất lượng đang ngày càng gia tăng.

Mới đây, trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Zalo, xuất hiện nhiều tài khoản quảng cáo bán hàng với nội dung đa dạng, từ thực phẩm chức năng, thuốc đông y, mỹ phẩm, đến thực phẩm với những lời quảng cáo hấp dẫn như ‘Cam kết hàng Nhật nội địa’, ‘Xách tay chuẩn Âu’, ‘Trị khớp tận gốc sau 7 ngày’, ‘Trắng da thần tốc’, hay ‘Uống 2 hộp giảm 4-8kg/tuần’… Những quảng cáo này thường đi kèm với hình ảnh sản phẩm đẹp mắt và lời hứa hẹn về hiệu quả sử dụng.

Đáng chú ý, hình thức bán hàng này không khác gì một dạng bán hàng ‘đa cấp’, nơi bất kể ai cũng có thể trở thành người tiếp thị liên kết, tư vấn bán hàng mà không cần chuyên môn hay thông tin về tính pháp lý, chất lượng sản phẩm. Điều này dẫn đến nguy cơ người tiêu dùng dễ dàng bị lừa đảo bởi những thông tin sai lệch hoặc夸張 về sản phẩm.

Nguồn gốc sản phẩm cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Một số sản phẩm có thể xuất phát từ các nhà cung cấp nước ngoài, làm tăng thêm rủi ro về chất lượng và tính an toàn của sản phẩm. Do đó, người tiêu dùng cần phải cực kỳ thận trọng khi mua hàng trên mạng xã hội và tìm hiểu kỹ về sản phẩm cũng như nhà cung cấp trước khi quyết định mua.

Để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng nên tìm hiểu kỹ thông tin về sản phẩm và nhà cung cấp, đọc kỹ đánh giá từ những khách hàng khác, kiểm tra chứng nhận an toàn và chất lượng của sản phẩm. Ngoài ra, người tiêu dùng cũng nên liên hệ với các cơ quan chức năng nếu phát hiện ra những trường hợp bán hàng giả, hàng kém chất lượng trên mạng xã hội.

Một nghiên cứu gần đây đã đưa ra cảnh báo về tình trạng hàng giả trong ngành mỹ phẩm trên các nền tảng trực tuyến như Amazon, eBay, TikTok và Vinted. Tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng Which? đã thực hiện nghiên cứu này và công bố kết quả令人 preocupantes.

Theo Which?, phần lớn các sản phẩm mỹ phẩm được bán bởi bên thứ ba trên các nền tảng trực tuyến là hàng giả và có thể gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Các nhà nghiên cứu đã mua 34 sản phẩm trang điểm và chăm sóc da từ các nhà bán hàng từng bán hàng nghìn mặt hàng tương tự. Các sản phẩm này được quảng cáo là đến từ 8 thương hiệu nổi tiếng, bao gồm Charlotte Tilbury, La Roche-Posay, Maybelline, MAC và The Ordinary.

Tuy nhiên, 23 trong số 34 sản phẩm (chiếm 67%) rất có thể là hàng giả. Các nhà điều tra từ Which? đã tiến hành kiểm tra bằng mắt thường bao bì và sản phẩm bên trong, so sánh với hàng thật được mua từ các nhà bán lẻ uy tín. Kết quả cho thấy 4/11 sản phẩm đặt mua từ Amazon được xác định là giả, 8/11 từ eBay, 5/6 từ TikTok Shop và toàn bộ 6 sản phẩm mua từ Vinted đều là hàng giả.

Nhiều sản phẩm hàng giả được làm nhái tinh vi, khó nhận biết nếu không so sánh trực tiếp với hàng thật. Các bác sĩ cảnh báo hậu quả khi sử dụng mỹ phẩm giả có thể ‘nghiêm trọng’, bao gồm kích ứng da, nhiễm trùng da hoặc thậm chí bỏng hóa chất.

Trước những phát hiện này, Which? kêu gọi chính phủ cải cách hệ thống thực thi pháp luật và khuyên người tiêu dùng cần cẩn trọng khi mua sắm qua các sàn thương mại điện tử. Tổ chức này cho biết cách mua mỹ phẩm an toàn nhất là đặt trực tiếp từ website chính thức của thương hiệu hoặc từ các nhà phân phối, đại lý được ủy quyền.

Các nền tảng mua sắm trực tuyến đều khẳng định họ nghiêm cấm hành vi bán hàng giả và đã có các biện pháp nhằm ngăn chặn hàng nhái. Amazon đã đưa ra phản hồi rằng họ có các biện pháp mạnh mẽ để ngăn chặn hàng giả, bao gồm việc sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để phát hiện và loại bỏ sản phẩm giả. eBay cũng cam kết đảm bảo tính xác thực của các sản phẩm trên nền tảng của mình. TikTok đã nêu rõ trong các giá trị của mình rằng họ nghiêm cấm hành vi bán hàng giả và sẽ có biện pháp đối với những trường hợp vi phạm. Vinted có chính sách đảm bảo tính xác thực đối với các sản phẩm trên nền tảng của mình.

Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn cần cảnh giác khi mua sắm trực tuyến. Họ cần kiểm tra kỹ lưỡng sản phẩm trước khi mua, tìm hiểu về uy tín của nhà bán hàng và đọc đánh giá từ các khách hàng khác. Nếu giá của sản phẩm quá rẻ so với thị trường, người tiêu dùng nên cẩn thận và xem xét kỹ trước khi quyết định mua.

Ngày 22/7, Đoàn khảo sát của Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội do ông Nguyễn Hoàng Mai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND TP.HCM về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả tại Thành phố.

Ông Nguyễn Hoàng Mai cho biết, mục đích của buổi làm việc là tìm hiểu thông tin, thực trạng quản lý nhà nước về thuốc, thực phẩm và công tác theo dõi, kiểm tra, thanh tra, phát hiện, xử lý thuốc giả, thực phẩm giả của địa phương. Đồng thời, nhận diện những hạn chế, khó khăn trong hệ thống pháp luật và trong tổ chức thực hiện về dược, an toàn thực phẩm.

Theo nhận định của các cơ quan chức năng TP.HCM, tình hình sản xuất và kinh doanh hàng giả hiện nay diễn ra hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Các cơ sở sản xuất hàng giả tự tạo mẫu sản phẩm không được cấp giấy đăng ký lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm giả, sử dụng mã vạch, mã QR giả, tem chứng nhận sản phẩm giả để đánh lừa cơ sở bán lẻ và người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, mạng xã hội và các kênh bán hàng trực tuyến cũng khiến hoạt động quản lý, giám sát việc quảng cáo, mua bán hàng hóa trên không gian mạng gặp nhiều khó khăn.

Thời gian qua, Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389) TP.HCM đã triển khai nhiều đợt ra quân đấu tranh phòng chống tội phạm về sản xuất kinh doanh hàng gian, hàng giả trên nhiều lĩnh vực. Thành phố đã tăng cường tổ chức các đợt kiểm tra liên ngành, định kỳ và đột xuất gồm Sở Y tế, Công an, Quản lý thị trường,… để tập trung kiểm tra các cơ sở có dấu hiệu nghi vấn, điểm nóng, khu vực giáp ranh hoặc có nhiều phản ánh của người dân.

Để ngăn chặn thuốc giả, thực phẩm giả, UBND TP.HCM chỉ đạo Sở Y tế tăng cường phối hợp với Sở Công Thương, Sở Văn hóa và Thể thao kiểm soát việc kinh doanh, quảng cáo qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử; công khai danh sách và vị trí các cơ sở vi phạm trên nền tảng số để người dân tra cứu, giám sát.

Tại buổi làm việc, TP.HCM kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Bộ luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân.

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Dũng cho biết, Thành phố sẽ tổng hợp các ý kiến tại buổi làm việc và gửi báo cáo chính thức của Thành phố cho Đoàn khảo sát Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội. Đồng thời, mong muốn các kiến nghị của Thành phố sẽ được Đoàn công tác đề xuất trong Phiên giải trình của Ủy ban Văn hóa và Xã hội và Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, từ đó sẽ có hành lang pháp lý cho các địa phương trên cả nước triển khai thực hiện.

Qua báo cáo của Sở Y tế TP.HCM, trong 18 tháng (từ tháng 1/2024 đến tháng 6/2025), các lực lượng chức năng trong Ban Chỉ đạo 389 Thành phố đã kiểm tra hơn 27.700 doanh nghiệp, cơ sở. Qua đó, phát hiện và xử lý 1.475 vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, trong đó có nhiều vụ là thuốc và thực phẩm chức năng. Công an TP.HCM đã triệt phá 9 vụ việc sản xuất và buôn bán thuốc giả.

Bộ trưởng Công Thương vừa đưa ra yêu cầu đối với các cơ quan quản lý thị trường địa phương về việc tăng cường các biện pháp ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, và hàng giả. Yêu cầu này được đặt ra trong bối cảnh tình hình vi phạm trong sản xuất và kinh doanh hàng hóa, đặc biệt là các mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng, và thực phẩm thiết yếu, đang có xu hướng gia tăng với tính chất và mức độ ngày càng tinh vi và phức tạp.

Bộ trưởng nhấn mạnh rằng các Sở Công Thương địa phương, các đơn vị của Bộ, và hiệp hội ngành hàng cần phải khẩn trương và chủ động thực hiện đồng bộ, quyết liệt, và hiệu quả các nhiệm vụ và giải pháp đã được giao, phù hợp với mô hình chính quyền mới. Đồng thời, cần chủ động và tích cực tham gia vào đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước được yêu cầu phối hợp chặt chẽ với Sở Công Thương các tỉnh để chỉ đạo Chi cục Quản lý thị trường tiếp tục đẩy mạnh các đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, bao gồm cả việc ngăn chặn sản xuất và kinh doanh sữa giả, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, và thực phẩm không đảm bảo chất lượng.

Đặc biệt, Bộ Công Thương cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra đối với các trường hợp kinh doanh thực phẩm giả, không rõ nguồn gốc, đặc biệt là những hoạt động bán hàng qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, và livestream. Cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm các trường hợp kho hàng không đăng ký, giao dịch không có chứng từ hợp lệ.

Theo báo cáo của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, trong 6 tháng đầu năm, lực lượng Quản lý thị trường trên cả nước đã tiến hành kiểm tra 11.568 vụ, xử lý 9.919 vụ vi phạm với tổng số tiền xử lý vi phạm hành chính lên đến 266 tỷ đồng.

Thời gian gần đây, tình trạng sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái đã trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết, với hàng loạt vụ án lớn liên quan được phát giác. Tại tỉnh Thanh Hóa, lực lượng Công an đã triệt phá thành công hai vụ án lớn liên quan đến sản xuất và buôn bán thuốc tân dược và thực phẩm chức năng giả trong tháng 5 và tháng 6 vừa qua. Các đối tượng đã sử dụng những thủ đoạn tinh vi và hoạt động kéo dài nhiều năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng.

Đáng lo ngại hơn, mạng xã hội và thương mại điện tử đang ngày càng trở thành kênh lưu thông chính cho hàng giả, hàng nhái, hàng lậu và hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Các đối tượng sản xuất hàng giả không chỉ làm giả nhãn hiệu của các sản phẩm quen thuộc mà còn tự đặt tên mới, tạo lập công ty và đầu tư máy móc để sản xuất hàng loạt sản phẩm giả. Điều này không chỉ gây khó khăn cho việc kiểm soát mà còn khiến người tiêu dùng khó phân biệt giữa hàng thật và hàng giả.

Mới đây, vào ngày 3/6/2025, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố vụ án và ra lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với đối tượng Hoàng Thị Ngọc, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Tân Thảo Dược Nam Hoa, về tội sản xuất và buôn bán hàng giả là thực phẩm. Được biết, hoạt động sản xuất và kinh doanh hàng giả của công ty này đã được tổ chức thực hiện một cách bài bản, với danh mục lên tới 12 loại sản phẩm khác nhau. Những sản phẩm này được phân phối đến nhiều đại lý và khách hàng trong cả nước.

Trước đó, một vụ án chấn động khác về thuốc tân dược giả cũng được Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá thành công. Trong tháng qua, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Giám đốc và Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát Điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa, Phòng Cảnh sát Kinh tế đã triệt phá thành công đường dây sản xuất và buôn bán thuốc tân dược giả với quy mô lên tới 10 tấn thuốc tân dược giả, với 24 loại thuốc khác nhau, bắt giữ 14 đối tượng. Những vụ việc trên đã cho thấy hàng giả đang ngày càng bủa vây người tiêu dùng, không chỉ ở đô thị mà còn ở các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Vấn đề đặt ra hiện nay là cần phải soát lại pháp luật để bổ sung chính sách đủ mạnh, giúp lực lượng chức năng có đủ công cụ để xử phạt tội sản xuất hàng giả, hàng nhái. Không chỉ dừng lại ở việc xử lý hành chính, cần phải kiên quyết xử lý hình sự đối với những hành vi nghiêm trọng. Điều này sẽ giúp ngăn chặn hiệu quả tình trạng sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái, đồng thời bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng.

Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái. Bên cạnh đó, nâng cao ý thức của người tiêu dùng cũng là một yếu tố quan trọng, giúp họ có thể phân biệt và tránh xa hàng giả, hàng nhái.

Cuối cùng, cơ quan chức năng cần tăng cường hợp tác quốc tế và giữa các địa phương để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và công nghệ trong việc phát hiện và xử lý các vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng nhái. Chỉ khi có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự tham gia tích cực của người dân, chúng ta mới có thể đẩy lùi được tình trạng sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái, đem lại môi trường tiêu dùng an toàn cho xã hội.

Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế, vừa ban hành thông báo yêu cầu thu hồi và tiêu hủy một số sản phẩm kem chống nắng do không đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và công bố thành phần. Phát hiện đáng chú ý là hai sản phẩm kem chống nắng bị xác định có chỉ số SPF thực tế thấp hơn 70% so với mức công bố trên bao bì, và bị kết luận là hàng giả.

Hai sản phẩm bị thu hồi gồm Kem chống nắng Vitamin C do Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Athena Việt Nam (Phú Thọ) sản xuất, và Kem chống nắng Sun Cream do Công ty TNHH Mỹ phẩm Lovis (Quảng Ninh) phân phối. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy chỉ số SPF của hai sản phẩm này không đạt yêu cầu, gây lo ngại về hiệu quả bảo vệ da và an toàn cho người sử dụng.

Cục Quản lý Dược yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiến hành kiểm tra, giám sát các cơ sở kinh doanh mỹ phẩm trên địa bàn và thu hồi các sản phẩm vi phạm. Đồng thời, các công ty sản xuất và phân phối phải gửi thông báo thu hồi đến các đơn vị phân phối và nộp báo cáo thu hồi về Cục Quản lý Dược trước ngày 07/8/2025.

Người tiêu dùng cũng được khuyến cáo không sử dụng các sản phẩm này để đảm bảo an toàn sức khỏe. Việc thu hồi và tiêu hủy các sản phẩm không đạt chuẩn nhằm bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng, cũng như duy trì sự minh bạch và uy tín của thị trường mỹ phẩm.

Trong trường hợp cần thêm thông tin, người tiêu dùng có thể liên hệ với Cục Quản lý Dược hoặc cơ quan y tế địa phương để được tư vấn và hỗ trợ. Các đơn vị sản xuất và phân phối cũng cần tăng cường trách nhiệm đối với sản phẩm của mình, đảm bảo chất lượng và an toàn cho người sử dụng.

Hơn nữa, để nâng cao hiệu quả quản lý, Cục Quản lý Dược sẽ tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra và lấy mẫu sản phẩm mỹ phẩm để kiểm định chất lượng. Những nỗ lực này hướng tới xây dựng một môi trường tiêu dùng an toàn và lành mạnh cho người dân.

Vụ án liên quan đến hành vi nhận hối lộ để cấp giấy tiếp nhận đăng ký hồ sơ công bố sản phẩm thực phẩm đã được Văn phòng cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) khởi tố. Quá trình điều tra ban đầu cho thấy, các đối tượng liên quan đã nhận hối lộ khoảng 75 tỷ đồng để cấp khoảng 10.000 giấy tiếp nhận đăng ký hồ sơ công bố sản phẩm thực phẩm.

Những sản phẩm thực phẩm này thường có tính năng, tác dụng cụ thể như hỗ trợ gan, xương khớp, tim mạch…, nhưng trên thực tế, hồ sơ của các doanh nghiệp thường không đạt yêu cầu. Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế là cơ quan thẩm định hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm, trong đó yêu cầu quan trọng nhất là Bằng chứng khoa học chứng minh công dụng của sản phẩm.

Tuy nhiên, các cán bộ, lãnh đạo Cục An toàn Thực phẩm đã sử dụng các tài liệu khác để hợp thức hóa cho doanh nghiệp. Hành vi nhận hối lộ được thực hiện có tổ chức từ nhân viên cho đến cấp lãnh đạo phòng, lãnh đạo Trung tâm và lãnh đạo Cục. Số tiền sau khi nhân viên nhận từ doanh nghiệp sẽ được chia cho các cá nhân.

Riêng nguyên Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong, trong giai đoạn 2015-2024, đã chiếm đoạt số tiền trên 60 tỷ đồng. Văn phòng cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) đã khởi tố 18 bị can và khám xét chỗ ở, nơi làm việc tại 25 địa điểm.

Trong đó, có 14 bị can thuộc Cục An toàn Thực phẩm gồm nhiều lãnh đạo Cục, lãnh đạo các phòng quản lý sản phẩm thực phẩm, phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền thông, phòng Quản lý tiêu chuẩn và kiểm nghiệm, lãnh đạo Trung tâm Ứng dụng và Đào tạo An toàn Thực phẩm.

Quá trình điều tra, cơ quan chức năng sẽ làm rõ các hành vi vi phạm pháp luật của các bị can, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của các cá nhân và tổ chức liên quan. Việc khởi tố vụ án và khám xét các địa điểm nhằm mục đích thu thập chứng cứ, tài liệu cần thiết để phục vụ quá trình điều tra.

Sự việc này một lần nữa đặt ra vấn đề về việc cần phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động của các cơ quan chức năng, đặc biệt là trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Đồng thời, cần có những biện pháp quyết liệt để phòng chống và ngăn chặn hành vi nhận hối lộ, đảm bảo cho môi trường kinh doanh lành mạnh và an toàn cho người tiêu dùng.