Ngày 1/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố mạng lưới các trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 tại Hà Nội. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc triển khai Đề án Phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 của Chính phủ.

Trong khu vực phía Bắc, đã có 7 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc được thành lập, bao gồm: Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong công nghiệp và y sinh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học về trí tuệ nhân tạo và công nghiệp bán dẫn; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông và hạ tầng tiên tiến, thông minh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về vật liệu mới và công nghệ xây dựng; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong nông nghiệp; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông; và Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ mạng thế hệ sau, an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện.

Các cơ sở giáo dục đại học chủ trì các mạng lưới này bao gồm Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Giao thông Vận tải, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, Đại học Thái Nguyên, Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Việc hình thành các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc này là kết quả của sự hợp tác toàn diện giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc khẳng định rằng việc hình thành các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc là minh chứng cho chiến lược phát triển dựa trên hợp tác toàn diện giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước. Ông cũng tin rằng đây sẽ là nền tảng quan trọng để Việt Nam bứt phá trong đào tạo nhân lực công nghệ cao phục vụ quá trình chuyển đổi số.

Việc thành lập các trung tâm đào tạo xuất sắc này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế và xã hội Việt Nam trong kỷ nguyên công nghệ 4.0. Các trung tâm này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ mới, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp và tổ chức trong quá trình chuyển đổi số.

Trong tương lai, các trung tâm đào tạo xuất sắc này sẽ tiếp tục được phát triển và mở rộng, không chỉ ở khu vực phía Bắc mà còn trên toàn quốc. Điều này sẽ giúp tạo ra một mạng lưới rộng khắp các trung tâm đào tạo xuất sắc, cung cấp các chương trình đào tạo chất lượng cao và hỗ trợ sự phát triển của nguồn nhân lực công nghệ cao cho đất nước.

Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Quyết định 347 vào tháng 2 năm 2025, trong đó phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030. Mục tiêu chính của đề án là thành lập ít nhất 1 hoặc 2 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trong từng lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0.

Đề án đặt mục tiêu cụ thể rằng lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn và công nghệ sinh học sẽ có ít nhất 2 hoặc 3 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trải rộng trên ba miền Bắc – Trung – Nam. Mỗi mạng lưới sẽ được dẫn dắt bởi một cơ sở giáo dục đại học có thế mạnh, cùng với ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học khác và một số doanh nghiệp trong nước và nước ngoài tham gia.

Mỗi mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng sẽ tổ chức ít nhất 1 chương trình xuất sắc về đào tạo thích ứng, đào tạo lại, đào tạo nâng cao, đào tạo chuyên sâu cho phát triển nguồn nhân lực trong một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Điều này nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời kỳ hội nhập và cách mạng công nghiệp.

Một trong những mục tiêu quan trọng của đề án là thu hút ít nhất 100 nhà khoa học và chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam. Việc này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo mà còn mở ra cơ hội hợp tác quốc tế rộng lớn cho các trường đại học.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chọn 13 cơ sở giáo dục đại học để dẫn dắt các trung tâm đào tạo xuất sắc, tài năng về công nghệ ở 9 lĩnh vực. Những cơ sở giáo dục đại học này sẽ đóng vai trò là hạt nhân của mạng lưới, đóng góp vào sự phát triển của hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải, cho biết trường đã thiết lập được một mạng lưới quy mô lớn với 12 cơ sở giáo dục đại học uy tín và 2 viện nghiên cứu chuyên ngành, cùng với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, xây dựng và giao thông. Trường sẽ chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong mạng lưới thiết kế các chương trình đào tạo xuất sắc tài năng, tích hợp trí tuệ nhân tạo, IoT, dữ liệu lớn, công nghệ vật liệu mới và năng lượng xanh vào chương trình đào tạo và giáo trình giảng dạy.

Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam, hướng tới đáp ứng nhu cầu của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Công nghệ 4.0 đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại Việt Nam. Sự tích hợp của công nghệ vào các bảo tàng và di tích lịch sử đã giúp không gian văn hóa trở nên sống động và hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

Một trong những ví dụ tiêu biểu là Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, nơi công nghệ 4.0 đã biến những tác phẩm nghệ thuật thành ‘câu chuyện hình ảnh sống’. Thông qua các công nghệ hiện đại, người xem có thể tương tác và khám phá các tác phẩm một cách sâu sắc hơn. Kể từ năm 2021, lượng khách trẻ đến bảo tàng đã tăng vọt lên 40% tổng lượng khách tham quan. Không chỉ đến để học hỏi, nhiều người còn chia sẻ trải nghiệm của mình trên mạng xã hội, tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.

Văn Miếu – Quốc Tử Giám cũng là một điểm đến nổi bật với việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong việc tái hiện truyền thống khoa cử xưa. Công nghệ 3D mapping, thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI) đã được áp dụng để tạo ra các trải nghiệm mới mẻ cho khách tham quan. Hệ thống trợ lý du lịch ảo, tour tham quan ảo 3D, và trải nghiệm VR360 giúp khách tham quan khám phá di tích ở mọi lúc, mọi nơi.

Các buổi trình diễn ánh sáng 3D mapping ban đêm tại Văn Miếu đã biến nơi này thành một không gian văn hóa sáng tạo, giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Sự kiện này đã thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là các bạn trẻ, đến trải nghiệm và khám phá.

Việc ‘đánh thức’ di sản bằng công nghệ không chỉ là xu hướng mà đang trở thành sứ mệnh chung. Mục tiêu là giúp mỗi di sản có cơ hội kể lại câu chuyện của mình theo ngôn ngữ mới, lay động và lan tỏa trong cộng đồng số. Qua đó, thế hệ trẻ có thể tiếp cận và tìm hiểu về di sản văn hóa một cách dễ dàng và thú vị hơn, đồng thời quảng bá rộng rãi giá trị của di sản tới công chúng quốc tế.

Ứng dụng công nghệ 4.0 trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa không chỉ dừng lại ở các bảo tàng và di tích lịch sử. Nhiều địa phương trên cả nước đang tích cực triển khai các dự án ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn di sản, tạo ra những không gian văn hóa sống động và hiện đại.

Trước những lợi ích mà công nghệ 4.0 mang lại, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy di sản văn hóa đang trở thành một hướng đi quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ở Việt Nam.

Thôn Khuôn Thống, xã Xuân Vân, đã nổi lên như một điển hình trong việc xây dựng và phát triển thôn thông minh, không ngừng phấn đấu để đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Với việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào đời sống, sản xuất và kinh doanh, người dân Khuôn Thống đã trải qua một sự thay đổi đáng kể trong tư duy và thu nhập.

Trước đây, việc thông báo và triển khai công việc tại thôn gặp nhiều khó khăn và tốn nhiều thời gian, công sức. Tuy nhiên, với việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý và điều hành, thôn Khuôn Thống đã giảm thiểu được những khó khăn đó. Trưởng thôn Nguyễn Năng Thuận cho biết, nhờ có nhóm Zalo chung của thôn, việc thông báo và trao đổi thông tin đã trở nên dễ dàng hơn. Thôn cũng đã lắp đặt hệ thống loa truyền thanh thông minh, giúp người dân tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng và dễ dàng.

Đặc biệt, 100% hộ gia đình tại Khuôn Thống đã được thông tin và tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của nhà nước. Điều này đã giúp người dân nâng cao nhận thức và ý thức về các vấn đề xã hội và pháp lý.

Khuôn Thống có tiềm năng rất lớn với 310 ha cây ăn quả, chủ yếu là bưởi và na. Trước đây, người dân phải tự tìm mối bán buôn và bán lẻ tại các chợ đầu mối, việc kinh doanh và buôn bán gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, từ khi mạng Internet phát triển, người dân đã biết tận dụng sức mạnh công nghệ để quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ livestream.

Chị Nguyễn Thị Nhung, thôn Khuôn Thống, chia sẻ: “2 năm nay, chị đã tập trung livestream bán bưởi trước mỗi vụ thu hoạch. Việc này đã giúp chị và nhiều người dân khác trong thôn thuận lợi hơn trong việc kinh doanh và buôn bán”. Hiện tại, thôn Khuôn Thống đã có hơn chục hộ nông dân thường xuyên livestream bán nông sản. Trong mỗi hộ, đều có ít nhất 1 người có điện thoại di động 3G/4G và 100% gia đình có truy cập internet cáp quang.

Để hỗ trợ người dân, thôn đã thành lập tổ công nghệ số, giúp tuyên truyền, hướng dẫn và trợ giúp người dân thực hiện dịch vụ công trực tuyến. Tổ cũng hướng dẫn người dân cài đặt các phần mềm ứng dụng để trao đổi trên môi trường mạng.

Kết quả đáng kể của thôn Khuôn Thống là thu nhập bình quân của người dân đạt trên 72 triệu đồng/người/năm, mức cao nhất nhì xã Xuân Vân. Điều này cho thấy, việc ứng dụng công nghệ thông tin và thay đổi thói quen, tư duy sản xuất của người nông dân đã đạt được những kết quả quan trọng.

Với những kết quả tích cực từ thôn thông minh Khuôn Thống, xã Xuân Vân đang tập trung nghiên cứu và xây dựng chương trình du lịch nông nghiệp đặc thù của thôn và các thôn có điều kiện tương ứng theo hướng du lịch thông minh. Mục tiêu là kích hoạt tính đa giá trị trong phát triển làng thông minh gắn với xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại địa phương.

Thông tin về thôn Khuôn Thống có thể được tìm hiểu thêm tại địa chỉ trang web của xã Xuân Vân. Để biết thêm thông tin về các chương trình phát triển nông thôn mới, bạn có thể truy cập vào Tổng cục Thống kê Việt Nam hoặc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tuyên Quang đã triển khai hiệu quả Dự án 8 ‘Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em’ thông qua việc hỗ trợ các tổ nhóm sinh kế, hợp tác xã do phụ nữ làm chủ ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường. Việc này đã giúp nhiều hội viên phụ nữ nâng cao thu nhập, tạo việc làm và vươn lên làm giàu bền vững.

Theo đó, các cấp Hội Phụ nữ tại Tuyên Quang đã hỗ trợ 52 tổ nhóm sinh kế, hợp tác xã ứng dụng công nghệ 4.0. Đồng thời, tổ chức 55 hội nghị tập huấn cho 1.700 người tham gia về hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 nâng cao quyền năng kinh tế cho tổ, nhóm sinh kế. Các mô hình sinh kế ứng dụng công nghệ 4.0 đã giúp các sản phẩm của hội viên phụ nữ tiếp cận được với thị trường rộng lớn hơn thông qua sàn thương mại điện tử, từ đó tăng doanh thu và cải thiện đời sống.

Một trong những ví dụ điển hình là Hợp tác xã (HTX) Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên. Họ đã ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường, giúp sản phẩm dầu lạc của họ được bán đi các tỉnh, thành cả nước thông qua chiếc điện thoại thông minh. Chị Mạc Thị Miến, HTX Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, xã Đồng Yên cho biết, trước đây họ chỉ chờ thương lái đến mua trực tiếp, nhưng nay đã có thể bán hàng online và tiếp cận chuyển đổi số để quảng bá, phát triển sản phẩm.

Tương tự, chị Phạm Thị Hồng, Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, xã Kim Bình, đã mạnh dạn phát triển các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ nhờ sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ. Sản phẩm trà túi lọc đậu đen xanh lòng của HTX đạt OCOP 4 sao năm 2021 và năm 2022 được UBND tỉnh Tuyên Quang công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh. Hiện, HTX tạo việc làm cho 6 lao động tại xưởng, mức lương từ 6-8 triệu đồng/người/tháng và doanh thu trên 4 tỷ đồng/năm.