Bệnh lý tim mạch đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại ở người trẻ, với xu hướng trẻ hóa và gia tăng các biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Các chuyên gia y tế đã đưa ra cảnh báo về việc người dân không nên chủ quan với những chỉ số nguy cơ thấp, vì ngay cả những người trẻ tuổi cũng có thể mắc các bệnh lý tim mạch nguy hiểm.

Trong Hội nghị Khoa học thường niên của Bệnh viện Nhân dân Gia Định ngày 2/8, PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ – Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện Chợ Rẫy, đã cho biết rằng nhóm tuổi 20-40 thường được coi là có nguy cơ thấp đối với biến cố tim mạch trong 10 năm tới. Tuy nhiên, điều này có thể tạo ra tâm lý chủ quan, dẫn đến bỏ sót nhiều người trẻ đang tích tụ nguy cơ theo thời gian.

Các chuyên gia đã chỉ ra rằng cứ 4 người mắc bệnh tim mạch do xơ vữa thì có 1 người trong độ tuổi từ 20 đến 54. Đây là nhóm tuổi lao động chính, thường gánh vác nhiều trách nhiệm trong gia đình và xã hội, nên dễ có tâm lý ‘ngại’ khám bệnh, tự cho rằng bản thân vẫn còn khỏe mạnh. Tuy nhiên, chính họ lại là nhóm có nguy cơ tổn thất lớn nhất nếu xảy ra đột ngột các biến cố y tế như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

TS.BS Võ Văn Tân – Trưởng khoa Nội Tim mạch của Bệnh viện Nhân Dân Gia Định, cũng cho biết rằng tại bệnh viện, mỗi năm tiếp nhận khoảng 2.200 ca đột quỵ mới, trong đó 15-20% là bệnh nhân dưới 40 tuổi. Điều này cho thấy đột quỵ không còn là căn bệnh của người lớn tuổi mà có thể tấn công bất kỳ ai.

Các yếu tố nguy cơ như cholesterol cao, hút thuốc, lười vận động, ăn uống không lành mạnh, thiếu ngủ, stress kéo dài… nếu âm thầm tồn tại trong 10-20 năm có thể gây tổn thương nghiêm trọng mạch máu và dẫn đến biến cố tim mạch sớm. Ngoài ra, bệnh lý nền (rối loạn nhịp tim, rối loạn mỡ máu, tiểu đường) và bệnh lý tự miễn (như lupus ban đỏ hệ thống gây tắc mạch máu não) cũng là nguyên nhân tiềm ẩn.

Hiện nay, giới chuyên gia đang chuyển sang cách tiếp cận mới, đánh giá nguy cơ tim mạch dài hạn (lifetime risk) và nguy cơ tích lũy theo thời gian để kịp thời phát hiện và can thiệp sớm – ngay cả ở nhóm nguy cơ thấp.

Các chuyên gia khuyến cáo người trẻ cần thay đổi nhận thức và hành vi ngay từ hôm nay, chủ động đi khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát các yếu tố nguy cơ, tập luyện thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh và giảm thiểu stress. Đồng thời, hệ thống y tế cũng cần xây dựng chiến lược dự phòng sớm, toàn diện, phối hợp giữa ngành y tế – truyền thông – giáo dục và cộng đồng.

“Chúng ta không thể chờ đến khi xuất hiện triệu chứng mới bắt đầu lo lắng. Cần hành động sớm để bảo vệ thế hệ tương lai khỏi gánh nặng tim mạch”, PGS.TS Hoàng Văn Sỹ khuyến cáo.

Hội nghị khoa học thường niên năm 2025 của Bệnh viện Nhân dân Gia Định diễn ra trong hai ngày 1-2/8, quy tụ 16 phiên chuyên đề, 5 phiên vệ tinh và 110 báo cáo khoa học, bao quát nhiều lĩnh vực trọng yếu như: Tim mạch, Tiêu hóa – Gan mật tụy, Sản khoa, Ngoại khoa, Gây mê hồi sức, Nội khoa…

Tâm điểm hội nghị là các phiên Tim mạch với cập nhật từ ESC, ACC; ứng dụng AI trong chăm sóc tim mạch; vai trò mới của colchicine và các kỹ thuật can thiệp van tim qua da (TAVI, TEER) thay thế phẫu thuật hở; điều trị suy tim phân suất tống máu bảo tồn.

Trong thời gian gần đây, một loạt các trường hợp tử vong đột ngột do đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đã gây nên nhiều tiếc thương cho gia đình và bạn bè. Những trường hợp này là lời cảnh báo về nguy cơ đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đang ngày càng gia tăng. Mới đây nhất, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, nguyên Chủ tịch FPT Software Hoàng Nam Tiến đã ra đi ở tuổi 56 vì đột quỵ và ngừng tim. Trước đó, nhà quay phim Vương Khánh Trần Linh cũng qua đời ở tuổi 43 do nhồi máu cơ tim cấp. Ca sĩ Hà Lan Phương mất đột ngột vì nhồi máu cơ tim và tắc nghẽn động mạch khi mới 48 tuổi. Nghệ sĩ Chí Tài cũng qua đời vì đột quỵ não năm 2020, khi ông 62 tuổi.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các báo cáo nghiên cứu quốc tế, bệnh mạch vành (Ischemic Heart Disease – IHD) chiếm khoảng 15,85% tổng số ca tử vong toàn cầu, trong khi đột quỵ (Stroke) chiếm khoảng 10,91%. Đặc biệt, nguy cơ tử vong do những bệnh này tăng dần theo độ tuổi, nhưng cũng không hiếm gặp ở người trẻ nếu có yếu tố nguy cơ tiềm ẩn. Mạch máu là hệ thống vận tải sống còn, mang máu giàu oxy và dưỡng chất đến não, tim, thận và các cơ quan.

Khi xảy ra đột quỵ hoặc ngừng tim, máu ngừng chảy đến não chỉ trong vài phút sẽ khiến hàng triệu tế bào thần kinh chết đi. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cho biết mỗi phút trì hoãn điều trị trong đột quỵ thiếu máu, khoảng 1,9 triệu neuron não bị mất. Sau mỗi giờ không được can thiệp, não mất khoảng 120 triệu neuron và 830 tỷ synapse, tương đương với 3,6 năm lão hóa não. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phòng ngừa và điều trị sớm các bệnh lý tim mạch.

Vậy làm thế nào để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch? Các chuyên gia y tế đã chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mạch máu như huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, hút thuốc, uống rượu thường xuyên, stress kéo dài, ít vận động và di truyền. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe mạch máu, chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau: Ăn uống lành mạnh, vận động đều đặn, tránh hoàn toàn thuốc lá và khói thuốc, quản lý stress và theo dõi thường xuyên các chỉ số nguy cơ.

Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, hạt nguyên cám, cá béo, sử dụng dầu olive, dầu từ quả bơ hay các loại chất béo không bão hòa đơn có thể giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch. Hạn chế ăn thực phẩm quá mặn, quá ngọt, thịt đỏ và thức ăn chiên rán. Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần để giảm huyết áp, cải thiện lưu thông máu và duy trì độ đàn hồi của thành mạch.

Tránh hoàn toàn thuốc lá và khói thuốc là một trong những bước quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe mạch máu. Hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc đều làm co thắt mạch máu và phá hủy lớp nội mạc, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Quản lý stress cũng là một phần quan trọng của việc bảo vệ sức khỏe mạch máu. Stress mãn tính kích thích tiết hormone cortisol, dẫn đến viêm, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu.

Các biện pháp đơn giản như thiền định, yoga, hít thở sâu, ngủ đủ giấc và dành thời gian thư giãn ngoài thiên nhiên có thể giúp cân bằng lại hệ thần kinh và bảo vệ thành mạch. Cuối cùng, để duy trì sức khỏe mạch máu lâu dài, cần thường xuyên kiểm tra và giữ các chỉ số ở mức lý tưởng, bao gồm huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết lúc đói và chỉ số BMI.

Nhìn chung, trong nhịp sống hiện đại, con người thường ít dành thời gian chăm sóc bản thân. Vì vậy, mỗi người hãy chú ý đến sức khỏe của mình, thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ mạch máu và ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong sớm mà còn giúp duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.