Cho thuê tài chính đang nổi lên như một giải pháp huy động vốn linh hoạt, giúp các doanh nghiệp tiếp cận máy móc, thiết bị hiện đại mà không cần phải bỏ ra một khoản vốn lớn hoặc sử dụng tài sản thế chấp. Thay vì phải vay vốn từ ngân hàng với những thủ tục phức tạp và áp lực trả nợ, doanh nghiệp có thể lựa chọn hình thức cho thuê tài chính. Theo đó, công ty tài chính sẽ mua tài sản do doanh nghiệp đề xuất và cho thuê lại trong một khoảng thời gian thỏa thuận, với lãi suất tương đương với khoản vay trung và dài hạn.
Hình thức cho thuê tài chính được đánh giá cao vì tính linh hoạt và khả năng tiếp cận dễ dàng, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đặc thù, nơi mà tài sản có giá trị lớn nhưng lại khó thế chấp tại ngân hàng. Một trong những ví dụ điển hình là Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl. Thay vì đầu tư hàng chục tỷ đồng vào máy móc, thiết bị, công ty này đã tận dụng hình thức cho thuê tài chính để tiếp cận những tài sản cần thiết. Bằng cách đề xuất danh mục máy móc, nhà cung cấp và mục đích sử dụng, VinaControl đã có thể sử dụng tài sản mà không cần phải thế chấp tài sản của mình. Sau 3-5 năm trả gốc và lãi, doanh nghiệp sẽ sở hữu tài sản đó mà không cần phải lo lắng về việc thế chấp tài sản như khi vay vốn ngân hàng.
Ông Đỗ Thịnh Thắng, Giám đốc Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl, chia sẻ rằng đối với các ngành nghề đặc thù như kiểm định, một số trang thiết bị có giá trị rất lớn nhưng lại rất khó tìm đối tác mua nếu ngân hàng phát mại. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này khi muốn tiếp cận nguồn vốn để phát triển hoạt động kinh doanh.
อย่างไรก็ตาม, trong hơn 15 năm qua, thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ như kỳ vọng. Một trong những nguyên nhân chính là do các hạn chế về quy định và nguồn vốn. Chưa có công ty cho thuê tài chính nào được cấp phép mới trong thời gian dài, và nguồn vốn của các công ty cho thuê tài chính chủ yếu phụ thuộc vào ngân hàng, gây khó khăn cho việc mở rộng và phát triển hoạt động của họ.
Ông Nguyễn Thiều Sơn, Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính BIDV SuMi-Trust, chỉ ra rằng quy định của Ngân hàng Nhà nước về việc các công ty tài chính chỉ được vay ngân hàng thương mại dưới 12 tháng là một hạn chế lớn. Trong khi đó, họ cấp tín dụng đầu ra trên 12 tháng, dẫn đến việc mất cân đối trong nguồn vốn. Ông Sơn cũng đề xuất cần thiết phải mở kênh phát hành trái phiếu cho các công ty cho thuê tài chính để tăng cường nguồn vốn và phát triển hoạt động.
Ngoài ra, niềm tin thị trường còn hạn chế cũng là một thách thức đối với sự phát triển của thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam. Ông Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu, cho rằng chương trình leasing rất phổ biến tại các nước tiên tiến nhưng chưa phổ biến tại Việt Nam do thiếu sự tin tưởng giữa hai bên: bên cho thuê và bên đi thuê. Nhiều trường hợp tại Việt Nam, bên thuê đã đem bán tài sản dù không sở hữu, dẫn đến gian lận và không trả lại thiết bị cho bên cho thuê.
Nếu Việt Nam phát triển thị trường cho thuê tài chính tương xứng với tiềm năng, ước tính có thể thành lập 400 công ty cho thuê tài chính và mở rộng quy mô dư nợ lên 300-500 ngàn tỷ đồng sau 5 năm. Khi đó, dịch vụ cho thuê tài chính sẽ trở thành kênh tiếp sức mạnh mẽ cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ phát triển hoạt động kinh doanh một cách linh hoạt và hiệu quả hơn.
